16 Mart 2010, Salı

Genlik, Dönem, Frekans Ve Dalga Boyu Dönemsel Dalgalar

-Son videdoda bir yayı sol ucundan tutup aniden salladığımızda ilk olarak aşağı doğru ve sonrasında yukarı doğru kıvrılarak denge konumuna geri döndüğünü ve bu durumunyayda bir dalga hareketi meydana getirdiğini söylemiştik.-Ayrıca bu olayı yayın sağ ucuyla da tekrarlayabiliriz.-----Ve yayı yukarı ve aşağı doğru bir kere salladıktan sonra ekranda gördüğünüz bu dalga hareketioluşabilirBu salınım yayda baş aşağı bir atma oluşturur.Yani yay bu şekilde aşağı doğru hareket edecektir.Sarı çizgileri silmeliyim.Evet, yayı bir kere yukarı ve aşağı salladıktan sonra böyle bir şekil oluşur.--Evet, yayı bir kere yukarı ve aşağı sall

adıktan sonra böyle bir şekil oluşur.-Ve bir süre bekledikten sonra yay yine bu şekilde görünebilir ve bu etkiyayda baş aşağı atma oluşturur.--Son videoda yayda baş aşağı atma oluşturan ya da bu çukur noktasını oluştura

n salınıma dalga adı verildiğini söylemiştik.------Şimdi yayı sürekli aşağı ve yukarı doğru sallarsam yani belirli aralıklarla periyodik olarak bunu tekrarlarsam yay bu şekilde görülecektir.----En iyi şekilde çizme

“Genlik, periyot, frekans ve periyodik dalgaların dalga boyu Http://www.khanacademy.org/video?v=tJW_a6JeXD8: En fazla ücretsiz dersler...”
Khan Academy

ye çalışacağım.-Bu salınım yani bu dalga sağa doğru belirli bir hızla hareket edecektir.--Ve bu videoda bu şekilde oluşan dalgalar üzerinde durmak istiyorum.Sizin de düşünebileceğiniz gibi yayı sol ucundan yukarı ve aşağı periyodik olarak hareket ettirirsem yayda periyodik bir hareket oluşur--ve bu tür dalgalara periyodik dalga denir.Bu hareket sürekli tekrarlanır.Şimdi periyodik dalgaların bazı özellikleri hakkında konuşmak istiyorum.Aslında burada sorabi

Genlik, Dönem, Frekans Ve Dalga Boyu Dönemsel Dalgalar Resim 1 Genlik, Dönem, Frekans Ve Dalga Boyu Dönemsel Dalgalar Resim 2 Genlik, Dönem, Frekans Ve Dalga Boyu Dönemsel Dalgalar Resim 3 Genlik, Dönem, Frekans Ve Dalga Boyu Dönemsel Dalgalar Resim 4

leceğiniz ilk soru ne kadar yükseklikte yukarı ve aşağı sallayacağımdır.-Yani denge noktasından ne kadar yükseğe çıkacağımızı sorabilirsiniz.Denge noktası burasıdır.--ve bu çizginin altındaki ve üstündeki bu uzunluklara dalganın genliği denir.Pempe renkle çizdiğim bu uzunluk genliktir.--Denizciler bazen dalga yüksekliğini tahmin edebilirler.Onlar dalga yüksekliğini normal olarak taban ile yani dalganın çukur noktası ile en tepe noktası arasındaki uzaklık olarak alırlar.-Ve genlik de denge noktasından tepe noktasına kadar olan u

zunluktur.-Tepe noktasını işaretleyelim.Tepe noktasının anlamını bildiğinizi sanıyorum.Dalga üzerindeki en yüksek nokta tepe noktasıdır.Ve burası da çukur noktasıdır.Bir teknedeyseniz ve dalgaların ne kadar büyük olduklarını görmek istiyorsanız muhtemelen dalga yüksekliğine dikkat edersinizve eğer bu noktadaysanız bütün uzunluğu göz önüne almalısınız.--Herneyse, bu konu hakkında çok fazla konuşmayacağım.Dalga konusunda üzerinde duracağımız ilginç fikirlerden ilki budur.Yayı sol tarafından tutup sallayarak bütün dalgaları oluşturamam.-Fakat çizdiğim bu dalganın birçok farklı dalga türünü temsil edebileceği fikrini anladığınızı düşünüyorum.--Ve özellikle denge noktasından ya da sıfır noktasından yukarı ve aşağı doğru yer değiştirmelere genlik denildiğini anlamışsınızdır.-Şimdi bir sonraki soruya geçebiliriz:tamam, yayın ne kadar yükseğe çıktığını biliyorumfakat bu dalga ne kadar hızla hareket eder?Yani yukarı çıktıktan sonra aşağı inmek ve tekrar geri dönmek ne kadar süre alır?-Her bir devir ne kadar sürer?Devir derken bir aşağı ve bir yukarı atmayı kastediyorum.-Ya da başka bir ifadeyle her bir periyodun ne kadar süreceğini de sorabilirsiniz.Bu dalganın periyodik olduğunu söylemiştik.Her bir periyod, dalganın bir tekrarıdır.Yani periyod, her bir devir için gerekli olan süredir.-Periyod bir zaman birimidir.Belki de bu hareketi her iki saniyede bir yapıyorumdur.Yani yukarı çıkıp aşağı inmem ve tekrar denge noktasına geri dönmem iki saniyemi alıyordur.--Bununla alakalı bir başka terim ise bir saniyede kaç devir yapıldığıdır.--İlk soru için başka bir ifade kullanarak her bir devir için kaç saniye gerektiğini sorabilirsiniz.-Bunu yazsam iyi olacak.-Örneğin, bir periyod yani bir devir için geçen süre 5 saniyedir.-Ya da 2 saniye de sürebilir.Fakat şimdi sorduğum soru şu: bir saniyede kaç devir olur?Yani az önceki sorunun tam tersini soruyorum.Bir tam dalganın oluşması için ne kadar süre gerektiğini değil de bir saniye de kaç dalganın oluşacağını soruyorum.----Ve bu sorunun cevabı periyodun tersi yani frekanstır.Periyodu büyük T harfiyle gösteririz.---ve frekansı ise küçük f harfiyle göstreririz.-Eğer periyod için 5 saniye bölü devir yazarsak frekans için de 1/5 devir bölü saniye yazarız.-Yaptığım tek şey hepsini tersine çevirmek.-çünkü periyod ve frekans birbirlerinin tersidir.--Bu soruda bir devir için ne kadar sürenin gerekli olduğunu sorulurken diğerinde ise bir saniyede ne kadar dalganın oluştuğu sorulur.--Yani ikisi de birbirinin tersidirve frekansın 1/periyod olduğunu söyleyebiliriz ya da periyodun 1/frekans olduğunu.--Eğer yayı sol ucundan tutup her bir saniyede 10 devir oluşacak şekilde titreştirdiğimi söylersem frekansın 10 devir bölü saniye olduğunu görürüz.-ve bu arada frekansın birimi hertzdir.Bu durumda frekansı 10 hertz şeklinde yazarız.Bu terimi daha önce de duyduğunuzu düşünüyorum.10 hertz, 10 devir bölü saniyedir.Eğer frekansım 10 devir bölü saniye ise periyodum da 1bölü 10 saniye bölü devirdir.--Yani bir saniyede 10 defa yukarı ve aşağı hareket ederim-ve her bir tam hareketim 1/10 saniye sürer.Şimdi kendimize sorabileceğimiz bir başka soru ise bu dalganın sağa doğru ne kadar hızlı hareket ettiğidir.-Yayı sol ucundan tutup salladığımdan dolayı oluşan dalga sağa doğru hareket eder-Evet anladığınız üzere bir diğer terimimiz ise hızdır.Hızı bulmamız için bir devirden ya da bir periyottan sonra ne kadar hareket ettiğimizi hesaplamamız gerekiyor.--Yayı bir kere salladıktan sonra dalga ne kadar uzağa gider?Yani bu iki denge noktası araasındaki uzaklık nedir?-Bu iki nokta arasındaki uzaklığı dalga boyu olarak adlandırıyoruz.-Ve bir çok farklı yoldan dalga boyunu tanımlayabiliriz.-Dalga boyunu ilk etkiden sonra bir tam dalga oluşması için gerekli uzaklık olarak görebiliriz-ya da iki tepe noktası arasındaki uzaklık olarak.-Bu uzaklığa da dalga boyu denir.Ya da bir çukur noktasının diğer bir çukur noktasına olan uzaklığı da dalga boyudur.--Ya da genel olarak dalga üzerindeki iki karşılıklı nokta arasındaki uzaklık olarak da ifade edebiliriz dalga boyunu.--Yani bu iki nokta arasındaki uzaklık da dalga boyunu belirtir.Bu iki nokta arasında bir devri tamamlarız ve aynı noktaya geri döneriz.--Aynı noktaya geri dönmek derken buradaki noktayı kastetmiyorum.-Çünkü bu noktada pozisyonumuz aynı olmasına rağmen aşağı doğru hareket ederiz.-İlk nokta ile aynı pozisyonda olan bir noktaya ihtiyacım var bir tam dalgayı tanımlamak için.-Ve dikkat ederseniz bu noktadaki hareket yönüm yukarı doğruve aynı şekilde diğer noktadaki hareket yönümün de yukarı doğru olmasını istiyorum.Yani bu iki nokta arasındaki uzaklık dalga boyuna tekabül etmiyor.Dalga boyuna ulaşmak için aynı pozisyonda ve aynı yöne doğru hareket eden iki noktaya ihtiyacım var.--Bu durumda bu uzaklık da dalga boyuna eşittir.-Dalga boyu, bir periyottan sonra dalganın aldığı yola eşittir.--Ya da bir devirden sonra aldığı yol olarak da yazabilirsiniz-çünkü hatırlayacağınız gibi bir periyod bir devri tamamlamak için geçen süredir.--Eğer ne kadar yol aldığımızı ve bu yolu ne kadar sürede aldığımızı bilirsek hızı nasıl hesaplayabiliriz?--Bildiğiniz gibi hız, yer değiştirme bölü zamana eşittir.-Dalganın hızını vektör olarak da yazabilirizfakat ana fikri anladığınızı düşünüyorum.Bir periyotta yer değiştirme ne kadardır?-Bir periyotta gittiğiniz yol dalga boyuna eşittir.-Dalganın üzerindeki bu nokta tam olarak bu kadar mesafe alır.Bu uzaklık benim dalga boyumdur.Bir dalga boyu kadar yolu ne kadar sürede alırım?-Bu yolu almak için geçen süre bir periyoda eşittir.Yani hızın formülü dalga boyu bölü periyottur.-1 bölü periyotun frekansa eşit olduğunu söylemiştim.--Aslında bu noktada daha net olmam lazım.Dalga boyunun simgesi bir yuunan harfi olan (λ) lambda’dır.-Az önce de söylediğim gibi hız, dalga boyu bölü periyoda eşittir ki bu da dalga boyu çarpı 1 bölü periyottur.---1 bölü periyodun frekansa eşit olduğunu söylemiştik.-Yani bu durumda hız, dalga boyu çarpı frekansa eşit olur.-Ve bu formülü bilerek dalgalarla alakalı temel soruların neredeyse hepsini çözebilirsiniz.-Örneğin, size bir arkadaşınız sağa doğru 100 metre bölü saniyelik bir hıza sahip olduğunu ve frekansının da 20 devir bölü saniye yani 20 hertz olduğunu söylesin.-----Gerçekten bir pencereniz olsunve o pencereden dalganın sadece bu kısmı gözüksün yani siz sadece yayın bu kısmını görebilin.-Frekansın 20 hertz olduğunu söylemiştikve bu durumda bu aralıkta 1 saniyede 20 kere yayın yukarı ve aşağı hareket ettiğini görürsünüz.1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,11, 12, 13, 14, 15, 16, 17,18, 19, 20.-Tam olark bir saniyede yayın aşağı ve yukarı doğru hareket ettiğini görebilirsiniz.-Frekansın 20 hertz yani 20 devir bölü saniye olmasının anlamı budur.-Bu soruda bize hız ve frekans verilmiş.-Bu durumda dalga boyu nedir?-Hızın dalga boyu çarpı frekans olduğunu söylemiştik.-Her iki tarafı da 20’ye bölelim.Aslında birimleri doğru yazdığımdan emin olmalıyım.100 metre bölü saniye, lambda çarpı 20 devir bölü saniyeye eşittir.-Ve her iki tarafı da 20 devir bölü saniyeye bölersem eşitliğin sol tarafı 100 metre bölü saniye çarpı 1/20 saniye bölü devire eşit olur.-Ve işlemleri yaptığımızda sonuç 5 çıkar.-Saniyeler birbiri ile sadeleşir ve sonuç 5 metre bölü devirdir.Bu durumda dalga boyu 5 metre bölü devirdir.--Yani 5 metredir.Aslında 5 metre bölü devir diyebiliriz fakat dalga boyu bir devirde alınan yoldur.-Yani 100 metre bölü saniye ile sağa doğru hareket edersek ve yay bir saniye içinde 20 defa yukarı ve aşağı hareket ediyorsa bu durumda dalga boyu 5 metredir.---Aynı şekilde periyodu da bulabiliriz.Periyod, 1 bölü frekansa eşittir ki bu durumda 1/20 saniye bölü devir olacaktır.-Bu formülü hatırlamanızı istemiyorum, sadece formülün nereden ve nasıl çıktığını bilmelisiniz.-Ve umuyorum ki bu video olayı daha anlaşılır kılmıştır.Eğer değişkenlerden iki tanesi verilmişse ve üçüncüsü isteniyorsa bunu kullanarak neredeyse her soruya cevap verebilirsiniz.--Herneyse, bu videonun size yardımcı olacağını umuyorum

Açıklama

Genlik, periyot, frekans ve periyodik dalgaların dalga boyu Http://www.khanacademy.org/video?v=tJW_a6JeXD8: En fazla ücretsiz dersler

Bunu Paylaş:
  • Google+
  • E-Posta
Etiketler:

Khan Academy

Khan Academy

Misyonumuz, her yerde herkes için dünya standartlarında bir eğitim sağlamak. Tüm Khan Academy içerik www.khanacademy.org adresinden ücretsiz olarak sunulmaktadır.

YORUMLAR



9.7/10

  • 1058
    Olumlu
  • 23
    Olumsuz
  • 180
    Yorum
  • 423738
    Gösterim

SPONSOR VİDEO

Rastgele Yazarlar

  • Ama Jenna

    Ama Jenna

    29 NİSAN 2011
  • metal571

    metal571

    30 Mayıs 2006
  • Tek Syndicate

    Tek Syndicat

    23 Temmuz 2008

ANKET



Bu sayfa işinize yaradı mı?