21 Temmuz 2010, ÇARŞAMBA

Ortak Ve Sistematik Adlandırma-Iso, Sn Ve Tert Önekleri

.Bakalım bütilsiklopentan'ın moleküler yapısını çıkarabilecek miyiz...Bunu son birkaç videoda yaptığımız gibi parçalarız, son eki -an, o zaman bu bir alkan, hepsi tekli bağ...Tekli bağlar.Bu pentan, yani temelde, ya da omurgasında diyelim, beş karbonu olan bir şeyle uğraşıyoruz..Bu beş karbonlu ve bir siklopentan, yani bir halka halinde beş karbon..Yani omurgası beş karbonlu bir halka, ve bir de bu beş-karbonlu halkaya eklenmiş bir bütil grubumuz var..Şimdi, şöyle diyebilirsin, ya, Sal, ben bunu hangi karbona ekleyeceğimi nereden bileceğim?.Bir halkayla çalışırken, elinde de yalnız bir gr

up varsa, nereye eklediğinizin önemi yoktur..Ne demek istediğimi göstereyim.Beş-karbonlu halkayı bir çizelim.Siklopentan'ı çizelim.Bu bir beşgen olacak, yani bir, iki, üç, dört, beş, ve bir halka, böylece bunları bağlay

abilirsin..Bir, iki, üç, dört, beş.Şimdi, bütil grubu nereye çizdiğimin bir önemi yok.Şeklin her tarafı simetrik.Elimizde bir halka var ve bir yerinden bir bütil gruba bağlı..Nereye bağlanacağı meselesi, birden

“Ortak ve Sistematik Adlandırma-Iso, Sec ve Tert Önekler Http://www.khanacademy.org/video?v=TJUm860AjNw: En fazla ücretsiz dersler...”
Khan Academy

fazla grup bağlanacağı zaman önem kazanır.Bütil grubu eklemek için bu karbonlardan herhangi birini seçebiliriz..Şimdi, şöyle bir tekrar babından, büt- ön eki, hatırlayın, metil, etil, propil, ya da, met-, et-, prop-, büt-...Bu dört karbonlu.Bu dört karbonlu bir alkil grubu.Onu da buraya ekleyeyim.Bu siklopentan halkasındaki karbonlardan herhangi birine ekleyebilirdim..Buraya ekliyorum, elimde dört karbon olacak..Bir, iki, üç, dört.Bütünün bütil kıs

Ortak Ve Sistematik Adlandırma-Iso, Sn Ve Tert Önekleri Resim 1 Ortak Ve Sistematik Adlandırma-Iso, Sn Ve Tert Önekleri Resim 2 Ortak Ve Sistematik Adlandırma-Iso, Sn Ve Tert Önekleri Resim 3 Ortak Ve Sistematik Adlandırma-Iso, Sn Ve Tert Önekleri Resim 4

mı bu.Şimdi birleştireyim.Bunu buraya çizmemi bekleyebilirsin.Ve aslında bu doğru da olur.Bu bütilsiklopentan.Ama şöyle bir soru akla gelebilir.Siklopentanı bütile, bütilin şuradaki ilk karbonundan bağlayıverdim..Aynı şekilde böyle de yapabilirdim..Aynen böyle de bağlayabilirdim, şuradan--bütili tekrar çizeyim, evet bir, iki, üç, dört.Bir kez daha, bu bir bütil, ama siklopentana ilk karbondan bağlanmak yerine, mesela tam buradan bağlanmış...Şu sarıyla çizeyim.Mesela buradan bağlanmış.Bu muhtemelen bütilsiklopentan da olabi

lirmiş gibi görünüyor..Bir bütil grubumuz var sanki.Tam buradaki bütil.Buraya bir bütil grup çizdim, bir bütil grup da buraya çizdim..Ama bunlar esasında iki değişik moleküler yapı..Burada ilk karbona dokunuyorum.Burada ikinci karbona dokunuyorum.Şimdi, bunu ayırt etmenin iki yolu var.Biri genel-geçer adlandırma, biri de sistematik adlandırma.Şimdi ikisinin ayrımını yapalım.Genel-geçer adlandırmada, ki bu biraz karmaşıklaşabilir ve açıkçası organik bileşikleri adlandırmanın muhtemelen en komplike kısmı budur...Genelde sistematik daha komplikedir, ama sistematik yoldan çözmek daha kolaydır..Bir genel-geçer bir de sistematik var..Bunu yapmanını genel-geçer yolu, eğer bir tek bütilsiklopentan diyorsan, bu zincirin ilk karbonuna ya da, baktığın yere göre, son karbonuna bağladığını gösterir....Tam buradaki bütilsiklopentan.Buradaki sadece bir butilsiklopentan değil.Elinde kesinlikle bir siklopentan halka var, yani bu kesinlikle bir siklopentandır...Burada biraz boşluk bırakayım.Bu kesinlikle bir siklopentan olacak..Ve üzerinde de bir bütil grup var, ancak ilk karbona bağlı değiliz...İki diğer karbona bağlı olan bir karbona bağlıyız..Biz buna sek-bütilsiklopentan deriz, yani bu sek-..Burada yaptığım her şeyi görüldüğü gibi elle çiziyorum.Buna bir kitaptan bakacak olsan, sek- italik yazılır, ya da bazen s-bütilsiklopentan şeklinde yazılır....Bu sek- başka iki karbona bağlı olan bir karbona bağlandığımız anlamına gelir..Bütil gruba bakarsın ve dersin ki, ee, bu karbonlardan hangisi diğer iki karbona bağlanmış?.Ya budur ya da bu.Ve buna ya da buna bağlanmış olmandan bağımsız olarak, aslında şöyle bir düşünürsen, bu ikisi aynı moleküler yapıdır...Yani buradaki karbona bağlandığın zaman yaptığın şey bu..Peki genel-geçer isimlerle uğraştığımız durumda ne oluyor?.Böyle göründüğü durumdan ne haber?Buradaki bir siklopentanımız var, ve bir de-- sanırım buna bütil grubu diyebiliriz..İçerisinde dört karbon var, ama diyelim ki bu dört karbon böyle bir şeye benziyor..Diyelim ki dört karbon var, bir, iki, üç, dört karbon ve buradakine bağlandık...Yani, dört-karbonlu bir grubun bir ucuna bağlanıp, grubun diğer ucundan da dallandığı durumlarda, biraz komplike görünüyor, bu yalnız beş ya da altıdan az karbonlu alkil gruplarda geçerlidir, biz buna isobütil grup deriz....Şunu yazayım.Bu, sek-bütil, ya da bazen kısaca s-bütil..Buradakiyse, buradaki iso-bütil..Aslında-- iso- bu bir iso-bütil grubu.Bir de bütil grupla çalışırken dert edilecek son şey şöyle bir şeydir...Çizeyim.O dört karbonu böyle de çizebilirdiniz.Bir, iki, üç, dört karbonun var.Bir, iki, üç, dört karbon ve buradan bağlısınız.Şimdi bu adlandırma, buradaki grup-- bu arada bu bileşiklerde sistematik adlandırmanın çok daha kolay olduğunu göreceksin...Tam buradaki grup, burada bağlandığınız karbon başka iki karbona bağlı, o yüzden bu bir sek-bütil...Üç karbona bağlandığınız zaman, t-bütil'dir, ya da tert-bütildir...Ve buradaki farkı iyi anlamanızı istiyorum..Genel adlandırmada, söyleyiş ve telaffuz kolaydır, ama bazen biraz kafa karıştırır..Bu işte basbayağı bütil, öyleyse buna bütilsiklopentan dersin..Bu sek-bütil'dir, çünkü elindenizde iki karbona bağlanmış bir karbon var..İşte sek- buradan geliyor.Bazen de s-bütil diye geçer.Yani bu sek-bütilsiklopentan ya da s-bütilsiklopentan diye adlandırılır..Bu dallanmanın ucuna eklendiğimiz için, bu hala bir bütil gruptur, çünkü dört karbonumuz var...Ama buraya bağlandığımız için, bu bir iso-bütil'dir, yani bu iso-bütilsiklopentandır..Bir de son olarak, bağladığımız karbon bir, iki, üç diğer karbona bağlı olduğu için, bu bir tert-bütil ya da t-bütil gruptur...Yani bu t-bütilsiklopentan'dır.Bu genel adlandırmadır.Belki de burada sitematik olanı açıklamalıyım, o zaman burada yaptığımız her şeyin genel-geçer adlandırma olduğu daha net görülür...Şunu yazayım.Bir daha yazmaktan zarar gelmez, çünkü bunlarla ne kadar haşır-neşir olursanız o kadar iyi olur..Bu sadece bütilsiklopentan..Bu s- ya da sec-bütilsiklopentan..Ve bu da iso-siklopentan..Burada artık ekranın dışına çıkıyorum.Ve son olarak bu da, tert-bütil, ya da t-bütilsiklopentan...Şimdi, bunlar genel adlandırma dedim.Peki sistematik adlandırmaları nasıl?Sistematik adlandırma da, bu hala bütilsiklopentan.Bunu yazayım.Sistematik, bu hala bütilsiklopentan, ki mantıklı..Bu bariz bir siklopentan.Bu da bariz bir bütil grup.Ama sistematik adlandırmada, yapmaya çalıştığımız şey, buradaki grubu bildiğimiz zincir gibi adlandırmaya çalışırız, ama sonuna bir -il ekleriz...Yani buradakine bakarsanız, yaptığımız şey, sadece bağlandığımız zinciri göz önüne alıyoruz..Buradan bağlandık, o zaman bu noktadan itibaren en uzun zincir şurası ve şurası..Yani buna böyle bakarsan, sanki elindenizde bir, iki, üç karbon ve en baş taraftan bağlı bir karbon var gibi görünüyor...Dolayısıyla sistematik adlandırmada buradaki şu küçük grup, bu bir, iki, üç gibi görünüyor..Üç karbon, bu bir pro- ön ekidir, yani bir prop-'la çalışıyoruz, ve bunun hepsi bir grup olacaktır, yani bu bir propil grubudur...Bu bir propil grubu, ama bir de metil'i var-- hatırlarsan, met- bir karbondur..İlk karbona bağlanmış bir metil grubu var.O yüzden bu 1-metilpropil..Şimdi, bu sadece grubu tanımlar.1-metilpropil sadece buradaki kısmı tanımlar.Bu, oradakini tanımlar.Ve bir de bütün bileşiği ifade etmek için, tüm bileşiği tanımlamak için, bunu parantez içine alırsın, işte bu sistematik adlandırmadır...1-metil-- buraya bir L koyuyorum.Aynı renkte yapayım.1-metil, çünkü bağladığın yerden başlıyorsun..İlk karbonun üzerinde bir metil grup var elinde..Bu bir propil zinciri.Bir, iki, üç, propil, ve sonra siklopentan diyeceksin...Sistematik adı bu.Şimdi buna bakacak olursan, genel adı iso-bütil, bağlandığı yerden bakıyorsun...Bağladığımız yer bir, iki, üç karbon.Bir kez daha, aynı şeyi yapıyorum, bir, iki, üç karbon.Bir kez daha, bu bir propil.Prop- üç demek, ama şimdi bir, iki, ikinci karbona bağlı bir metil grupla beraber..Yani bu 2-metil.Buraya biraz boşluk koyayım.Bu 2-metil..Bu, buradaki grubu tanımlıyor.Bu siklopentanı tanımlıyor..Hatırlarsanız, bu sistematik adı.Bazen buna iso-bütilsiklopentan ya da 2-metilpropilsiklopentan dendiğini de görebilirsin..Aslında bu bir -il.Ben yanlış söyledim.Bir de son olarak, burada aynı şeyi yapıyoruz, ama olay biraz daha ilginçleşiyor..Burada, bu karbona bağlandık ve bu karbonla başlayabileceğim en uzun zincir bir tek buradaki zincir..Elimizde iki-karbonlu bir zincir var, öyle değil mi?Bir, iki.İki karbon için kullanılan ön ek etil-, ya da et-.Et-, aynı zamanda bir grup olduğu için etil.Bir de şuradan bağlanmış iki metil grubumuz var, ve bir karbona bağlanmış, değil mi?.Bu bir ve bu iki.Daha geniş zincire bağlandığımız yerdeki karbona odaklanıyoruz..Böylece bu şöyle bir şey olacak, ilk karbona bağlı iki grubumuzun olduğunu ve her ikisinin de metil olduğunu göstermek için bir virgül bir diye yazarsın...Yani 1,1-dimetil, di- iki anlamında, dimetil..t-bütil de dediğimiz tüm bu grubun sistematik adı 1,1-'dir..Bu ilk karbona bağlı iki grubumuz var.1,1-dimetiletil..Tüm bu şeyin adı bu.Bu etil, bir de şuraya bağlı iki metilimiz var.Bu yüzden 1,1- diye yazdık.Her ikisi de bire bağlanmış.Elimizde iki tane var.O yüzden şuraya di- yazdık.Bu 1-1-dimetiletil, bir de son olarak, siklopentan..Umarım, bu kafanızı fazla karıştırmaz.Sanırım, videoyu tekrar tekrar izlerseniz ve kendi problemlerinizle de pratik yaparsanız, sistematik adlandırmanın aslında çok mantıklı olduğunu görürsünüz....Aslında, eğer grupta beş ya da altı karbondan daha fazlası varsa, daima sistematik adlandırma kullanılır, ya da öyle bir eğilim vardır diyelim...

Açıklama

Ortak ve Sistematik Adlandırma-Iso, Sec ve Tert Önekler Http://www.khanacademy.org/video?v=TJUm860AjNw: En fazla ücretsiz dersler

Bunu Paylaş:
  • Google+
  • E-Posta
Etiketler:

Khan Academy

Khan Academy

Misyonumuz, her yerde herkes için dünya standartlarında bir eğitim sağlamak. Tüm Khan Academy içerik www.khanacademy.org adresinden ücretsiz olarak sunulmaktadır.

YORUMLAR



9.7/10

  • 652
    Olumlu
  • 17
    Olumsuz
  • 98
    Yorum
  • 328195
    Gösterim

SPONSOR VİDEO

Rastgele Yazarlar

  • Joseph Herscher

    Joseph Hersc

    14 Mart 2007
  • kalabrandmusic

    kalabrandmus

    25 Kasım 2009
  • Majestic Casual

    Majestic Cas

    28 NİSAN 2012

ANKET



Bu sayfa işinize yaradı mı?