8 EKİM 2008, ÇARŞAMBA

3 Bankacılık: Kısmi Rezerv Bankacılık

Merhabalar, Bu videoda, bildiğimiz klasik bankaların,yani aslında bankacılık sisteminin nasıl çalıştığı üzerinde duracağız.Diyelim ki ben bir iş adamıyım, girişimciyim vegözüme takılan bir problem var, o da şu:Değişik mesleklerden pek çok çalışkan insan tanıyorum,çiftçiler, demirciler, doktor, inşaat ustaları...Bu insanlar çalışıyorlar, birbirlerine mal veya hizmet satıyorlar,ve elde ettikleri kazancın bir kısmını biriktiriyorlar.Birikimleri var,bu birikimlerini de küp içine koyup evlerinin arka bahçesine gömüyorlar.Para biriktiriyorlar,ve biriktirdikleri para öylece duruyor. Şunu da belirteyim, varsayalım

ki çok eski zamanlarda yaşıyoruz, çok da güzel bir kasabamız var, yemyeşil.Kasabamızdaki meslek sahibi bu kişiler, başka kişilere mal sattılar, veya hizmet sundular.Mal veya hizmet alan kişiler de karşılığında

onlara para verdi.Biraz düşünürseniz, aslında para da size gelecekte mal veya hizmetsatın alma hakkı veren bir araç.Buradaki insanlar da para almaktan çok mutlu oldular, para faydalı birşey sonuçta,pa

“Fraksiyonel rezerv bankacılığı ve çarpan etkisi. Para arzı giriş. Http://www.khanacademy.org/video?v=nH2-37rTA8U: En fazla ücretsiz dersler...”
Khan Academy

ralarını aldılar ve yataklarının altına sakladılar.Burada bir birikim havuzu oluştu.Diyelim ki bu tarafta da iş adamları, girişimciler var,ve bu girişimcilerin hayata geçirmek istedikleri çok iyi projeleri, fikirleri var..Projelerini, yapmak istedikleriyatırımları da buraya çizelim.Buradaki girişimcilerden birisinin aklına iyi bir fikir geliyor..Diyor ki, bu işe yatırabileceğim varlığım yok, ama çok parlak bir fikrim var..Bir grup işçi tutsam,tarlalara doğru bir s

3 Bankacılık: Kısmi Rezerv Bankacılık Resim 1 3 Bankacılık: Kısmi Rezerv Bankacılık Resim 2 3 Bankacılık: Kısmi Rezerv Bankacılık Resim 3 3 Bankacılık: Kısmi Rezerv Bankacılık Resim 4

u kanalı açtırsam,yıl boyunca daha çok mahsul alabiliriz,ve daha çok ürün alacağımız için zenginleşiriz diyor.Bu gerçek anlamda refahın artmasını sağlayacak bir hizmet.Ancak bana su kanalını açacak kişileri nasıl işe alacağım?.Yanımda çalışacak kişilere, onlara iş bittiktensonra ödeme yapacağımı, veya buna benzer birşeylersöyleyebilirim, ancak gerçek hayatta işler böyle yürümüyor.Hiç kimse, karşılığında bir şey alacağındanemin olmadan çalışmak istemez.Şimdi burada ilginç bir problem var.Burada bir grup insan var, bunlar bazı mal veya hizmetleri satmı

şlar,karşılığında müşterileri de onlara para ödemiş.kağıt para, yani banknot ödemiş olabilirler,altınla ödemiş olabilirler. Biz sattıkları mal veya hizmetin karşılığını altın ile almış olduklarını düşünelim, zira çok eski zamandan bahsediyoruz.Burada durup, altınla ilgili de birkaç şey söylemek istiyorum.Altının çok özel bir şey olduğu, zenginliği simgelediği düşünülür..Kağıt para ise değersiz addedilir.Bu doğru değil.Altınla ilgili özel olan bir şey yok,ancak altın göze çok hoş gözükür.Bana sorarsanız yararlı olmasını sağlayan şey sadece güzel gözükmesi aslında. Tabi iletkenliği çok yüksek, endüstride kullanılıyor falan ama hatırlayın, şimdi çok eski zamanlardayız, daha diğer kullanım alanları keşfedilmemiş.Bir de altının sahtesi yapılamıyor, bu da önemli.Kağıt para ise göze altın kadar hoş gözükmüyor olabilir, ancak banknotların da başka avantajları var.Daha hafif, ve günümüzde kullandığımız banknotların sahtesinin yapılması o kadar da kolay değil..Her neyse, insanların niçin altının kağıt paradan daha iyiolduğuna inandıklarını asla anlayamayacağım.İzleyen videolarımızda enflasyon, deflasyon konularına da değineceğiz.Üretilebilen altın miktarında kısıtlar olduğuna,ancak kağıt paranın nispeten daha kolay basılmasından bahsedeceğiz..Günümüz dünyasında, buradaki birikimler kağıt para şeklinde..Ancak diyelim ki biz ilkel bir dönemden bahsediyoruz, ve değiş tokuş aracı olarak altın kullanıyor olsunlar. Altın paralara ne deniyordu o dönemde, hatırladım sikke diyorlardı.Yani bir grup insan çeşitli mal ve hizmetleri sağlıyorlarve karşılığında da bu küçük altın paraları alıyorlar.Bu altın paralar aslında toplumun mutabakatını yansıtıyor,eğer sizde bu altın paralardan bir tane varsa,bu altın parayı birisine verereksize mal satmasını veya hizmet sunmasını sağlayabilirsiniz.İstediğiniz mal veya hizmet için kaç tane altın lira vermenizgerekecek diye sormayacağım, zira başka videolarımızdaarz, talep, fiyat oluşumu konularına zaten değinmiştik.Buradaki yatırımcı hala kıvranıyor,daha fazla mahsul elde etmesini sağlayacaksu kanallarını kazacak kişileri nasıl ikna edeceğini düşünüyor..Bunu nasıl becerebilirim diye düşünüyor.Eğer şu altın paralardan bende de olsaydı,bu parayı vererek sulama kanalını kazdırabilirdim,ve suyu kullanacak kişilerden bu hizmetim için para isteyerekkar elde edebilirdim...Buradaki kişilerden borç alabilir miyim acaba?Buradaki kişilerde altın sikkelerden var..Eğer bu kişilerden biraz altın sikke borçlanabilirsem,yeni projemde çalışacak kişilere ödeme yapabilirim,ve verimlilik artışı sağlayarak zenginleşebilirim.Ve bu projeden kazanacağım karın bir kısmınıbana borç vermiş olan bu kişilerle paylaşabilirim, diyelim ki faiz ödemesi yapabilirim onlara.Burada para biriktirmiş olan kişilerin,böyle bir projeyi değerlendirip karar vermeleri çok güç.Ve bazı projeler o kadar büyük olabilir ki,gereken yatırım tutarı sadece 1 kişinin değil 1000 kişinintasarruflarının toplamı kadar olabilir.Buradaki kişiler için hangi girişimcinin iyi bir projesi olduğunu bilmek çok zor..Buradaki kişiler için de kimin birikimi, tasarrufu olduğunu bilmek çok zor.İşin açığını isterseniz, eğer para biriktirdiysem ve bir de bunu evin bahçesine gömdüysemveya yatağın altına sakladıysamhiç kimse duysun istemem yani.Bir duyulursa gelip beni soyarlar sonra.Şimdi gelelim bu videonun başında bahsettiğim girişimciye, bu girişimcinin gözüne takılan problem tam da şu an anlattığım durum.Bu girişimci bu problemi çözebilmek üzere birşeyler yapabileceğine inanıyor, ve kuracağı iş modeline de BANKA diyor.Kurulacak bu banka neler yapacak?.Hatta en başından başlayalım,banka nasıl kurulacak?Diyelim ben buradaki girişimcilerden birisiyim,birikimlerim de var.Diğer girişimcilerle beni karıştırmayın diye kendimi buraya ayrıca çizeyim.Diyelim ki 1 milyon adet altın sikkem var.veya 1 milyon TL'm var diyelim.Bilançomu da çizeyim,görüyorsunuz bilançolar ilkel toplumlardabile işe yarıyor.Bilançom bu.Buraya 1 milyon TL'yi yazdım....İsterseniz o zamanlar 1 altın sikke 1 TL ediyormuş diye de düşünebilirsiniz...Bu paramla öncelikle sağlam, taştan, kocaman bir binayaptırıyorum.Aslında büyük bir para kasası gibi gözüküyor, değil mi?Çok şık, havalı, ve aynı zamanda sağlam, kasa gibibir bina yaptırıyorum.Binayı da çizdim.Binanın ön tarafına da sütunlar koydurayım,eski Yunan veya Roma tapınaklarına benzesin.Bu görsel benzerlikler tesadüfi değil,insanların buraya paralarını yatırırken kendilerini güvendehissetmelerini,buranın parayı korumak için kasa gibi sağlam bir yer olduğunu algılamalarını istiyorum.Sonra da diyorum ki, burada kocaman ve güvenli bir bina var.paranızı bahçeye gömmek veya yatağınızın altına saklamak yerineniçin buraya getirmiyorsunuz,eğer gerekirse gelip paranızı geri alabilirsiniz?Paranız burada daha güvende olacak, gerektiğinde geri alabileceksiniz,bir de bunlara ek olarak yatırımlarınızı bana getirdiğiniz için size para vereceğim.birikimi olan bu kişiler de düşünüyorlar, Murat çok güvenilir bir insan diyorlar,bina da çok güven verici gözüküyor diyorlar.Bina antik dönemden kalma tapınaklar gibi, hatırlayın ayrıca da kasaya benziyor zaten.velhasıl herkes parasını getirip benim bankama yatırıyor.Diyelim ki bizim kasabada toplam 10 milyon TLtasarruf var.Oldukça zengin bir kasabayız yani.Bu 10 milyon TL benim bankama yatırıldı. Yani artık bankamda 10 milyon TL'lik mevduat var.Müşterilerin yatırdıkları bu mevduat, bankamızın bilançosunda pasif tarafta gözükecek değil mi, zira bu mevduat banka için bir yükümlülük.Niçin yükümlülük, niçin banka bilançosunun pasifinde yer alıyor?Çünkü, bunlar müşterilerin parası, bu parayı onlara borçluyum.Yatırımcılar, güvende durması için paralarını bana emanet ettiler.Yani bu benim yükümlülüğüm.Özkaynağım burada.eğer sadece ben değil de, diyelim ki 10 kişi eşit ortaklık yapısıyla birleşerek kurmuş olsaydık bu bankayı,her birimiz bunun 10da 1ine sahip olurduk.ancak bankanın tek sahibi benim,bu da benim özsermayem.Bankamın binası da burada.İşler yürümeye başladı.Bu bankayı, hayır işi olsun diye kurmadım, nasıl para kazanacağız birlikte bakalım..10 milyon TL mevduat topladım, bu parayla ne yapacağım?Birikimlerini bana getiren müşterilere,istedikleri zaman paralarını geri çekebileceklerini söyledim.Paralarınız bizde güvende, korumamız altında dedim.eğer paralarını yatırdıktan sonra bir gün gelip geri çekmekisterlerse ve ödeyemezsek çok zor durumda kalırız.En iyisi, topladığım bu mevduatın bir kısmını kenara ayırayım, likidite ihtiyacını karşılamak üzere dursun.Buradaki müşterilerimin sayısı ne kadar olsun, diyelim ki 3,000 veya 4,000 kişi benim bankamın müşterisi oldu.Yani her gün bu müşterilerin bir kısmıpara yatırabilirveya çekebilir.Bu müşterilerin bir kısmı paralarını çekmek isteyebilirler,dolayısı ile biraz nakit rezerv bulundurmalıyım.Yani topladığım bu 10 milyon TL mevduatın bir kısmınınakit olarak tutacağım.Diyelim ki mevduatlarımın %10'unu nakit olarak bir kenara ayırmaya karar veriyorum.Yani 1 milyon TL'yi nakit olarak tutacağım,geriye 9 milyon TL kaldı,umarım bu 9 milyon TL'yi iyi şekilde değerlendirebilirim.Bu 9 milyon TL'yi, iyi yatırım projeleri olan girişimcilerekredi olarak kullandıracağım.Kredilerim 9 milyon TL.Krediler bankamın bilançosunun aktifinde yer alacak.Çünkü bu benim varlığım, değil mi?Bana 9 milyon TL borçlular.10 milyon TL mevduat topladım, bunun 1 milyon TL'sini kenara ayırdım,ve 9 milyon TL'lik kredi verdim.Çok değişik projeler için kredi kullandırmış olabilirim.Belki 100 proje için kredi verdim.9 milyon TL kredinin hepsini bir tek kişiye vermedim.Değişik yatırımcıların projelerine kredi verdim,kredi portföyümü çeşitlendirdim.Doğal soruya geldik: Bu işten nasıl para kazanıyoruz?Bu verdiğim krediler,umuyoruz ki doğru yatırımlar için kullanıldılar,ve başlangıçta yatırılan paradan daha fazlasını getirdiler.Benden kredi kullanan girişimciler, yaptıkları yatırımlardan kar elde ettiler.Ben de banka olarak onlara kredi kullandırdım, verdiğim kredi için bana faiz ödeyecekler,yarattıkları değerin, elde ettikleri karın bir kısmını bana ödeyecekler yani.Diyelim ki verdiğim krediler için %10 faiz uyguluyorum.Hesaplama kolaylığı olması açısından, verdiğimiz kredilerin tamamının geri ödendiğini varsayacağız.Banka olarak ince eledik sık dokuduk, kredi analizlerimizi düzgün yaptık ve kredilendirmeye karar verdiğimiz projelerin tamamı başarılı oldu, bütün yatırımcılar da paralarını geri ödediler.Kasabadaki ilk bankayı kuran benim, onun için en iyi projeleri seçtim.%10 faiz alıyorum.Bu tarafta birikimlerini bana yatırmış olan müşterilerim var.Hem mevduatları bizde güvende duruyor,hem de onlara %5 faiz ödüyorum.Bir yılda ne kadar para kazanırım hesaplayalım mı?Verdiğim 9 milyon TL kredi üzerinden %10 kazanıyorum.Bu da 1 yılda 900,000 TL eder..Her yıl ne kadar faiz ödüyorum bu mevduatlar için?10 milyon TL mevduat üzerinden %5 ödüyorum,bu da 500,000 TL eder.Faiz giderim 500,000 TL.Kredilerden faiz gelirim 900,000 TL, mevduatlara faiz giderim 500,000 TL, elimde 400,000 TL kaldı.Diyelim ki bankada çalışan kişilere, veznedara, güvenlik elemanlarına,genel giderlere de 100,000 TL ödüyorum.Net elimde kalan 300,000 TL.Elimde net 300,000 TL kaldı..büyük resme baktığımızda,bu işe 1,000,000 TL yatırdım ve bu finansal hizmeti vererekher yıl 300,000 TL kazanıyorum.Düşünürseniz, bankamın verdiği hizmet temelde, birikimlerin iyi yatırımlarda kullanılmasını sağlamak.Bu herkesin yararına.Hepimizin yararına, zira bu kredilerle iyi yatırımlar yapılıyorve kasaba olarak hepimiz daha iyi duruma geliyoruz.Birikimleri olan kişiler de mutlu, zira hem paraları güvenli bir yerde duruyor,hem de faiz alarak birikimlerini büyütüyorlar.Girişimciler de yararlanıyorlar.Bir bankanın işleyişini oldukça basite indirgeyerek anlatmaya çalıştık. Gene de bu videoyu bitirmeden önce, eklemek istediğim bir şey var: İsteyen herkes banka kuramıyor.Örneğin Türkiye'de banka kurmak için, ilgili resmi otoriteye yani BDDK'ya giderek Bankacılık Lisansı almanız gerekiyor. Banka çalışırken de uymanız gereken pek çok kanun, mevzuat ve düzenleme var.Her neyse çok detaya girmeyelim, bir sonraki videoda görüşmek üzere hoşçakalın

Açıklama

Fraksiyonel rezerv bankacılığı ve çarpan etkisi. Para arzı giriş. Http://www.khanacademy.org/video?v=nH2-37rTA8U: En fazla ücretsiz dersler

Bunu Paylaş:
  • Google+
  • E-Posta
Etiketler:

Khan Academy

Khan Academy

Misyonumuz, her yerde herkes için dünya standartlarında bir eğitim sağlamak. Tüm Khan Academy içerik www.khanacademy.org adresinden ücretsiz olarak sunulmaktadır.

YORUMLAR



9.4/10

  • 591
    Olumlu
  • 35
    Olumsuz
  • 244
    Yorum
  • 275407
    Gösterim

SPONSOR VİDEO

Rastgele Yazarlar

  • Dion Coulls

    Dion Coulls

    16 AĞUSTOS 2006
  • hitcreatormusic2

    hitcreatormu

    21 Mayıs 2010
  • L- Crysis

    L- Crysis

    30 Aralık 2011

ANKET



Bu sayfa işinize yaradı mı?