bilgiyi turuncu vektörün büyüklüğünü bulmak için kullanabilirizve yüzeye dik olan bu turuncu vektörün yer çekimi kuvvetinin bir bileşeni olduğunu hatırlayın.Bir de yüzeye paralel bir bileşen var.Onu da sarıyla çizeyim.Ağırlığın diğer bileşeni yüzeye paraleldir.Bunun dik açı olduğu barizçünkü bu düzleme dik,bu da düzleme paralelbu yüzden böyle olur.O hem yüzeye hem de bu vektöre dik.Son videodaki temel trigonometri bilgilerini kullanabiliriz veböylece turuncu ve sarı vektörün büyüklüğünü bulabiliriz.Turuncu vektörün boyu bölü hipotenüs k

osinüs 30 a eşit olmalıya da bunun boyu 98 çarpı kosinüs 30 dur diyebiliriz.98 çarpı kosinüs 30 newton.Sonuç 98 çarpı kosinüs30 newton.Bu yöndeki toplam vektörü bulmak istersenizyani düzlemin içine doğru olan yöndeki vektörü,en son videoda basit trigonometriyledetaylıca anlatmıştık.Bu vektörün düzleme paralel olan bileşen olduğunu biliyoruzo da 98 çarpı sinüs 30 dursinüs 30 dereceBu şuradan gelir;açının karşısı bölü hipotenüs sinüs30 a eşitböylece açının karşısı hipotenüs çarpı sinüs 30 olur.Karşı bölü hipotenüs açının sinüsüdürBuradaki bütün işi tamamladıkBunu sürekli tekrarlamak istemiyorum çünkü bu temel trigonometriden gelir,temel trigonometriyle hesaplanır.Kuvveti iki ayrı bileşen olarak yazmıştık,onları hesaplayalımKosinüs30 kök3/2,sinüs30 1/2bunları öğrenmiştiniz.Bunları 30 60 90 üçgenini kullanarak da hesaplayabilirsinizeşkenar üçgenden de olurya da hesap makinesi kullanabilirsiniz.Ama bunları trigonometriyi öğrenirken ezberlemelisinizyani burada büyüleyici bir şey yapmadım.98 çarpı kök3/2 newtonsağırlığın düzleme dik bileşenidironu turuncuyla yazayımbu işaret,yönü belirtir vedüzleme dik olduğunu gösterir.Böylece ağırlığın yüzeye dik bileşeni98 çarpı kök3/2 newtons98/2 =49 çarpı kök3 newtonsyönü de düzlemin içine doğruyada aşağı doğrubiz en iyisi düzlemden içeri diyelim.evet düzlemin içine doğruya da eğik düzlemin(rampanın) yüzeyinden içerievet onun yönü bu.Yönünü belirtmeliyim çünkü o bir vektörbu yüzdenyönünün neresi olduğunu söylemeliyim.Ağırlığın bir de yüzeye paralel bileşeni var,onu buraya çizmiştim ama yukarı taşıyacağımbu tamamiyle aynı vektör.ağırlığın düzleme paralel bileşenibu da 98 çarpı sinüs3098 çarpı 1/249 olurve bu yöndedir.Düzlemin yüzeyine paralel,evet vektörümüz düzlemin yüzeyine paraleldir.Paraleli hecelerken hep sıkıntı çekerim :)Düzlemin yüzeyine paralel.Neler placağına bakalım;eğer bu etki eden bütün kuvvet olsaydı,yani düzlemden içeri kuvvet 49çarpı kök3 newtondiğer bir deyişle bu boyuttaki tek kuvvet o olsaya da düzlemin yüzeyine dik olan kuvvet o olsane olurdu?Buz kalıbı hızlanırdı,yalnızca bu kuvvetin etkisiyle aşağı doğru hızlanırdı vedüzlemden içeri doğru ivme kazanırdıAma biz onun hızlanamayacağını biliyoruz çünkübu büyük buzdan takoz bu yönde hızlanmasını engeller,bu yönde ivmesi yoktur.Düzleme dik yönden bahsettiğimdeivme yok çünkü burada eğik düzlem var.Eğik düzlem, ağırlığın dik bileşeninezıt yönde bir kuvvet uygular,bu kuvvetibelki tahmin edersiniz.Düzlem böyle bir kuvvet uygular,bu kuvvet yukarı doğru 98 newtondur.Bu kuvvetedüzlemin uyguladığı 98 newtonluk kuvvetepardon 98 değil49kök3,içeri doğru 49kök3 olduğu içinbuna karşılık düzlemden dışarı 49kök3 tepki kuvveti olmalıbu kuvvete normal kuvveti denir.Bu kuvvet yüzeye dik ve bir çeşit temas kuvvetidir.Bu soruda normal kuvveti buz kalıbını bu yönde ivmelenmekten alıkoyar.Bu yüzden dünyanın merkezine doğru bir ivmelenme yokturama bu yöndeki ivmeden bahsedebiliriz.Kuvveti iki bileşene ayırmıştık dik bileşeni ve paralel bileşeni.Normal tepki kuvveti isebuz kalıbının dik olarak düşmesini,düzlemden içeri hızlanmasını engelliyordu.Peki diğer kuvvetler ne yapar?Elimizde bir de yüzeye paralel kuvvet var.Sürtünmeyi ihmal etmiştik,bu örnekte buzdan eğik düzlem ile buz kalıbı arasında sürtünme olmadığını farz ettik.Şimdi neler olacağına bakalım.49 newtona karşılık bir tepki kuvveti yok.49 newton paralel ve aşağıya doğru.düzlemin yüzeyine paralel aşağıya da doğru diyebiliriz.Peki sonra ne olur?O, bu yönde ivme kazanacak.Kuvvet kütle çarpı ivmeydi.ya da F=m.aher iki tarafı kütleye bölersek,kuvvet bölü kütle ivmeye eşit olur.(F/m=a)Burada kuvvet 49 newtonve bu yöndeyani düzlemin yüzeyine parelel ve aşağı doğru.İkisini de kütleye bölersek,evet ikisini de kütleye bölüyoruzaslında bu 10 kg ile bölmektirbölü 10 kg diyoruzbu bize ivmeyi verirBu bizim ivmemiz.Yani ivme 49/10ve bu yöndeivme bu yönde.49/10=4.9 newton/kgnewton/kg da metre/saniyekare ile aynı şeydir.Sonuç olarak ivme 4.9 m/s^2 olur.Bu iki çizgi paralel demektirya da yazıyla yazayım yüzeye paralel ve aşağıya doğru.-Burada bırakalım.Sonraki video hakkında ipucu vereyim.Buz kalıbının durgun halde olması için ne yapmalı?Aşağıya doğru hızlanmayacak,ve aşağı doğru kaymayacak da.Onu bu şekilde dengede tutan kuvvet ne olabilir?bunu sonraki video da işleyelim