Bunların kütleleri yıldızsal karadeliklere göre öyle "biraz" fazla falan değil......çok daha yüksek kütlelere sahipler.Güneş'in kütlesine göre yüz binlerce ila milyarlarca kat......daha fazla kütlelerden bahsediyoruz.Bizim Güneş'e göre yüz binler ila milyarlarca kat fazla kütle.Bunların süper-devasa olmaları dışında ilginç olan bir diğer yönleri ise......yıldızsal karadeliklerle aralarında sınıflandırabileceğimiz türleri olmaması.Veya en azından, henüz bu ara sınıfa giren karadelik gözlemleyemedik.Bilinen en büyük

yıldızsal karadelik 33 Güneş kütlesinde......ve bunun hemen ardından var olduğunu düşündüğümüz süper kütleli karadelikler geliyor.Bunların ise galaksilerin merkezlerinde olduğunu düşünüyoruz.Tahminimiz, hepsinde olmasa bile, galaksilerin coğunun merkezinde......bir süper kütleli karadelik olduğu yönünde.Ancak burada ilginç bir soru geliyor:Eğer tüm karadelikler, içe çöken yıldızlardan meydana geliyorsa, ara boyutlarda karadelikler de görmemiz gerekmez miydi?İşte, bu devasa karadeliklerin nasıl oluştuğuna dair teorilerden biri......ortada etrafına eklenen birçok madde bulunan normal......yıldızsal bir karadelik olduğu......ve burada tasfir etmek gerekirse......etrafında olay ufkunu çizeyim.Esas karadelik, yani karadeliğin kütlesi......bunun merkezinde olacak.Ve zamanla, giderek çok daha fazla......kütle bu karadeliğe doğru çekiliyor.Yani, giderek daha fazla madde bu karadeliğe doğru çekildikçe......karadelik de büyümeye devam ediyor.Bu akla yatkın bir sebep olabilir.Veya en azından, merkezdeki kütle arttıkça......olay ufkunun da çapı genişliyor olabilir.İşte bu, şu anki algımıza göre akla uygun bir açıklama.Ancak bunun akla tam olarak yatmayan kısmı ise......eğer süper kütleli karadeliklerin açıklaması bu olsaydı......ara boyutlarda karadelikler de görmemiz gerekmesidir.Yüz Güneş kütleli, bin Güneş kütleli, on bin Güneş kütleli karadelikler gibi.Ancak şu an bunları göremiyoruz.Gördüğümüz sadece yıldızsal karadelikler ve süper kütleli karadelikler.Dolayısıyla, konuya getirilebilecek bir başka açıklama......-ki aradaki boşluğa bir tür açıklama getirmesinden dolayı benim de eğilimim buna doğru-......ise, bu süper kütleli karadeliklerin......Büyük Patlama'dan kısa süre sonra oluştuğu ve bunların aslında ilkel karadelikler olduğu.Evrenimizin başlangıcından hemen sonra ortaya çıktılar.Şimdi hatırlayın, bir karadelik oluşması için neye ihtiyacınız var?İnanılmaz derecede yoğun maddeye......veya yoğun kütleye ihtiyacınız var.Eğer küçük bir alanda yüksek seviyede kütleniz varsa......kütleçekim bunları daha da birbirine çekecek......ve sonunda bu çekim......elektron bozunum basıncının, nötron bozunum basıncının ve kuark bozunum basıncının da üstesinden gelecek......ve her şey tek bir nokta olduğunu düşündüğümüz yere çökecektir.Burada altını çizmekte fayda var.Bunun tek bir nokta olduğunu bilmiyoruz......çünkü bir karadeliğin merkezinde hiç bulunmadık.Karadelik hesaplamalarına göre......veya en azından bugün anladığımız kadarıyla......her şey, bu matematik denklemlerinin bile işe yaramamaya başladığı tek bir noktaya çöküyor.Yani aslında bu küçük merkezi noktada......neler olduğu konusundan pek emin değiliz.Ancak, bu noktanın uzaydaki inanılmaz......belki sonsuz, belki neredeyse sonsuz yoğunlukta bir nokta......veya madde olduğunu söylemek mümkün.İşte benim de bu ilkel karadelik fikrine sıcak bakmamın......ve aklıma yatmasının sebebi de......evrenin ortaya çıkmasından hemen sonra gelen evrede......evrendeki tüm maddenin daha yoğun durumda olması......çünkü evrenin o evrede daha küçük olmasıdır.Diyelim ki, bu Büyük Patlama'nın hemen......sonrasındaki evre.Daha önce kozmik arkaplan ışımasından bahsettiğimizde......bu noktada evrenin henüz nispeten ayrışmamış olduğunu söylemiştik.İnanılmaz derecede yoğundu, fakat nispeten ayrışmamıştı.İşte böyle bir evrende......her şeyin karadeliklere çekilmesini engelleyecek bir sebep yoktur.Çünkü buradaki bir noktaya bakarsanız......elbette ona yakın birçok kütle görebilirsiniz, ama bunlar her yönden birbirine yakındırlar.Dolayısıyla bu çekim......yani kütleçekim kuvveti, her yöne eşit etki edecektir......eğer henüz pek bir ayrışma yoksa.Ancak eğer Büyük Patlama'nın biraz daha sonrasına giderseniz......belki de eser miktarda kuantum dalgalanması etkisinden dolayı......evren biraz daha ayrışmış görünecektir.Yani diyelim ki, evren biraz daha ayrışmış durumdadır.Ancak halen akıl almaz derecede yoğundur.O zaman yaklaşık olarak şöyle görünür diyelim:Daha yoğun alanlar mevcut, ancak evren biraz daha ayrışmış durumda.Fakat fazlasıyla yoğun.Dolayısıyla burada, bir anda bir karadelik için......gerekli yoğunluklar ortaya çıkıyor......ve yoğunlukların ve ayrışmanın daha fazla olduğu yerlerde......içe dönük bir kuvvet beliriyor.Yani bu alanın dışındaki şeylerin kütleçekimi......bu alana doğru olan kütleçekimden daha az oluyor.Bu yüzden daha fazla şey buna doğru çekildikçe, ayrışma da artıyor.İşte bu şekilde, Büyük Patlama'dan kısa süre sonraki......ilkel evrenin, her şeyin çok yoğun ve birbirine yakın bulunduğu......durumunu düşünebilirsiniz.İşte burada, bu çok fazla kütlenin çok küçük bir alanda......toplandığı süper kütleli karadeliklerin oluşmasını ihtimal dahilinde kılan......koşulları bulabilirsiniz.Ayrıca evrenin bu evresi biraz ayrışmış durumda olduğundan, oluşan çığ etkisiyle......giderek daha fazla kütle bu süper kütleli karadeliklerde toplanabilir......ve karadeliğin kütlesi Güneş'in yüz bin ila milyar katına çıkabilir.İşin daha da ilginç kısmı......bu karadelikler gelecekte oluşacak galaksilerin merkezlerine dönüşeceklerdir.Yani bu karadelikler, süper kütleli karadelikler oluşurken......her şey karadeliğin içine çekilmeyecektir.Yalnızca pek açısal hızı olmayan cisimlerin karadeliğe çekilme ihtimali vardır.Ancak bir cisim karadeliğin yanında yeterince yüksek hızla geçerse......karadeliğin yörüngesine oturacaktır.İşte bu şekilde erken dönem galaksilerin nasıl oluştuğunu, hatta bizim galaksimizin bile......nasıl oluştuğunu gözünüzün önüne getirebilirsiniz.Burada aklınıza şu takılabilir:"O zaman Samanyolu'nun merkezindeki karadelikten ne haber?"Orada da bir tane olduğunu düşünüyoruz.Orada da bir tane olduğunu düşünüyoruz, çünkü Samanyolu'nun......merkezindeki bir şeyin etrafında çok hızlı dönen yıldızlar gözlemledik.Cisimlerin yörüngesinde çok hızlı dönmesine......sebep olan şeyin ne olduğuna dair tek mantıklı açıklama da......ya bir karadelik yoğunluğuna sahip olması......ya da eninde sonunda bu şeyin bir karadeliğe dönüşecek yoğunlukta olmasıdır.Sağlamasını yaptığınızda......galaksimizin, yani Samanyolu'nun ortasındaki......süper kütleli karadeliğimizin, Güneş'in kütlesinin......dört milyon katı kütleye sahip olması gerekmektedir.Umarım bunlar sizi düşünmeye teşfik eder.Bunlar yalnızca içe çökmüş yıldızsal karadelikler değillerdir.Tabii belki de......bu tip karadelikler bir şekilde büyüyerek süper kütleli karadeliklere dönüşmüşlerdir......ancak bu ara boyuttakileri biz gözlemleyememişizdir.Veya gerçekten farklı bir sınıfta karadelikler vardır......ve farklı şekillerde meydana çıkmışlardır.Belki de evrenin oluşumuna çok yakın bir zamanda......yoğunluğun henüz çok az ayrıştığı......cisimlerin birbirine çok sıkışık olduğu evrede oluşmuşlardır.Bir sonraki videoda işleyeceğimiz konu ise......bu süper kütleli karadeliklerin......kendileri bunu yayıyor olmasa da......nasıl inanılmaz seviyelerde ışınım kaynaklarının oluşmasına yardımcı oldukları.İşte o cisimlere de biz kuasarlar diyoruz