.Her yerde elektron bulabilirsiniz.Disarida bulmaolasiliginiz daha dusuktur.Bu konu hakkinda butunvideo boyunca aciklayacagim.Bohr modeline geri donelim.Ve Bohr modeli aslinda -- Çizmeye baslayim.Bohr modeli.Bazen adinin Niels Bohr'dangeldigini bilmek guzeldir.Ve bu adamin haylaz bir oldugunu zannetmeyin.En son gelismleri bulmustu vebu cok uzun bir zaman onceydi.Yaklasik 100 yil onceydi.Kutuphanede arastirdiginizda cok yakinzamanlarda bile insanlarin tartistiklarikonulardan biri oldugunu

gorursunuz.Bohr'un modelinde elektronlaryildizlarin etrafinda yorungededonen gezengenlere benzer.Salinda bu model kafamizda enerjiseviyelerini canlandirmamiza yardimci olur.Yani cekirdgin etrafindaki bir elektron bu, dimi?Bir yorungede donuyor.ve biliyoruz ki, vurgulamak istiyorumorbitaller aslinda gercek degiller.Orbitaller aslinda teorisel.Yani orbital bir elektronu bulabileceginiz yere denir,ama orbit yani klasik mekanik olarak bir objeyi izledigiyorungede bulunabilecegi yer anlamina gelir,gunesin etrafinda yorungedeolan gezegenler gibidir.Benzerliklerden daha fazla benzetmek istemiyorum.Ama bu modeli goruntulerseniz,enerji duzeyleri fikrini anlamaya baslarsiniz.Örnegin, eger bir orbit varsa,Eger gunes etrafinda orbiti olan bir gezegense, buna benzer.Ve eger daha fazla enerjisi olsaydi,belki de kendi yorungesinde daha eliptik olacakti.Nedensizce buna daha fazla enerji koyarsam.Gecici olarak enerjisini arttirmak icinsimdi bu gezegende kucuk bir roket booster koyalim.Bu yolu izlemek yerine,belki bu yone veya bu yone dogrubiraz daha hizli bir sekilde gidebilir.Veya boyle bir sekildede gidebilir.Acikcasi matematigini yapmadigim icin bilmiyorum.Genel olarak bakarsak daha yuksekbir kinetik enerjiye sahip olacagi icin gezegendenbiraz daha uzaga gidecektir.Eger tekrar rocket boost eklersemizledigi yol buna yakin bir sey olur.Orbiti daha da disariya itilecekve gezegene yaklastikca dahada hizlanmayabaslayacak gezegenin yercekimi yuzunden.Ve, burada birkactane ilginc sey varBu orbite sahip olan gezegen yada rocketindaha fazla enerjiye sahip oldugu apacik ortada.Burdakini daha fazla enerjisi olacak surdakin den.Burdakini daha fazla enerjisi olacak surdakin den.Ve enerji, Quantum dunyasi hakkinda konussak bile vebunlar sadece varsayim olsada veorbitler aslinda olmasada ama enerjibizim bildigimiz ayni enerjidir.Enerji is yapma yetenigidir yada isi, isi yaratmadir.Enerji is yapma yetenigidir yada isi, isi yaratmadir.Biliyorsunuz ki,is yapmiyorsaniz ve enerjiniz varsao enerjiyi isi olarak israf ediyorsunuz.Gelecekte bununla ilgili daha fazla konusacagizAma, Ayni fikir dimi?Eger kucuk bir roket packbandim olsaydive biraz enerji koysaydim icine yada itseydim daha yuksek bir orbitte olacaktim.Orbitallerde bunlara benziyor amabunlar kadar net izledikleri bir yollari yok.Elektronlara daha fazla enerjiisik dalgalari veya elektromagnetik dalgalarile verilerbilir.Ve Quantum mekaniklerine gectigimizde .bunu daha detayli inceleyecegizAma iyi dusunursek, eger isigi bir cok paketten olustugunu dusunursekyani photonlardan ve bir photonelektrona carparsa bir andadaha yuksek bir enerjiye sahip olur.Ve belki de seviyenin etrafindaki bir yer gider.Ve belki de seviyenin etrafindaki bir yer gider.And maybe if, after it gets excited-- these are words thatyou hear physicists and chemists say a lot-- butexcited just means that energy was put into the electron andit went to a higher energy state.Ve, orada kalabilir yada eski dusuk enerji seviyesine donebilir.Ve, orada kalabilir yada eski dusuk enerji seviyesine donebilir.Bazen kendi susuk enerji seviyesinedustugunde photonlari disari yayabilir vebazen isik gormenizin nedenide budur.Ama bunun hakkinda da gelecekte daha detayli bir sekilde konusacagiz.Ama bu on bilgiyi cidden vermek istiyorum,geri kalan butun kimyada ve bazende fizikteinsanlar enerji seviyeleri hakkinda konusurlar yadaelektronun yuksek seviye birenerji seviyesine cikimasi ile ilgili genel fikirlekendi eski dusuk enerji seviyesindeninmeye calismasi ile ilgilidir.Ţimdi boyle bir sorunuz olabilir,Nasil bir elektron yuksek bir orbitalde kalabilir ?Örnek vermek gerekirse, Eger bir elektron durusa veiki elektronumuz varsa bu orbitalde?Ţimdi azda olsa, farkli orbitallerin nasilelektronlar tarafindan dolduruldugundan bahsedecegim.Ama ben size once ongorumu soyleyeyim.Hadi iki elektronumuz olsun.Elektronlar her yerde olabilir bu alanin icinde.Bir tanesi gosterebilmeniz imkansizdir.And then I were to add a third electron.So you might say, oh, the lowest energy state is thismagenta inner sphere that I just drew.Neden Ücuncu elektron oraya gitmiyor?Benim ongorum, zaten iki elektronumuz var vebu ikiside cekirdekteki pozitif yuklu oldugu icinatraksiyon icinde veelektronlarda negatif yuklu oldugu iciniki elektron distaki ucuncu elektronu itebilir.Çunku ayni yukler birbirlerini iterler.Yani bu iki elektrondan uzakta dumak isteyecektir.And so it will go to the next energy state.Belki burada bir yere de gidebilir.Ve enerji seviyeleri hakkinda baska bir ilginc bilgi ise --Ve buda kimyada ki en onemlianahtar konulardan biri reaksiyonlara gectigimizde bir maddeneden bir digeriyle reaksiyona girer? -- yani yuksek enerji seviyelerindeornek vermek icin analojimizikullanirsak gunesten uzaktaki gezegenler,uygulanan yercekim kuvveti daha kucuktur.uygulanan yercekim kuvveti daha kucuktur.Bizim durumumuzda electronlaryuksek enerji seviyelerinde olduklarindacolomb kuvveti azdir , dimi?Yukler hakkinda konusutugumuz zaman elektron veprotonlarda coulomb kuvvetlerinden bahsediyoruz.Yani bu bir neagtif yuk veortada da pozitif yuk var.Ama uzaklasmaya basliyor,bence en iyi dusunme tarzidir.Ve cekirdekten gelen kuvvet dusuk oldugu icinonlari koparmak daha basittir.Bunlari koparmak ve diger atomlar ile paylasmak daha basittir.Yada diger atoma verebilir Baglar konusunageldigimizde bunun hakkinda konusacagiz.Ama once size bu ongoruyu soylemek istiyorum.O zaman sorulabilcek ilk soru elektronlarnasil degisik orbitallerde durabiliyor,ve bu orbitallerin nasil bir sekli var?Ve bazi ilginc grafikleriwikipedia dan kopyalayip yapistirdim.Ýste bunlar Orbitaller.Farkli orbitallerde bunlar.ve orbitallere iki bakis acisi var.bir seviyesi, digeride enerji seviyesi.ve bu su numara tarafindan verilmektedir, n.Bu enerji seviyesi.Ve bildiginiz gibiher sey birbirine uyuyuyor.Bu enerji seviyeleri Periyodik tablodabulunan periyotlar ile uyum icindedir.Periyot, Periyodik tabloda bulunan bir satirdir.Periyot, Periyodik tabloda bulunan bir satirdir.Yani bu periyodik tablodaki periyotbirdir helyum'a kadar devam eder.Periyod 1'deSadece ilk sira.Bu demek oluyor ki ilk periyotta ki elementlerinelektronlari ilk enerji seviyeseni kaplamaktadir.Örnek vermemiz gerkirse hidrojen'in sadece bir protonu vardir.Ve yaptigimiz herseyde bu atmolarin notr atom olduklarini dusunecegiz.Önceki vidyomuzda orendigimizi hatirlarsak --Atom numarasi bize elementin kactane protona sahip oldugunu gosteriyordu, dimi?Hidrojende kac proton oldugu budur iste.Ama, bunun notr bir atom oldugunuvarsayarasak o zaman bu numara elektron sayisinada esit olur.Yani atom numarasini notr bir atomdakac elektron oldugunu bulmak icin kullanabiliriz.Yani bu bir elektrona sahip.Peki nereye gidiyor?Tamam, Ýlk periyotta oldugu icinilk enerji seviyesine gidiyor.Yani ilk elektron ilk enerji seviyesine gidiyor.Yani ilk elektron ilk enerji seviyesine gidiyor.Eger hidrojen'in elektron konfigurayonunu yazmak istersek --Yani hidrojen elektron konfigurasyonu,ilk enerji seviyesinde olucak yani,1sVe burada sadece bir elektron var.And what does that first orbital subshell, thats-shell, look like?Bu sadece bir kure.Aslinda vidyoda cizdigimin tipatip aynisi.bu tam olarak bir kure..Eger bir tane cizim yaparsamortasi daha yogun disariyacikildikca yogunluk azalicaktir.Son vidyoda size helyumun ne oldugunu veorbital fonksiyonunun ne oldugunu gostermistim.Ve gordugunuz gibi, ortasi cidden cok yogun vesiyah disariya cikildikca daha seyrek gri renkte vedisari kisimlar ise beyaz renkte.O zaman Heliumum elektronkonfigurasyonu nedir?Ţimdi, her enerji seviyesinde -- buyuk olasilikladiger vidyoda daha ayrintili anlaticam zamanim azaldigini farketmissinizdir -- iki tane koyabiliyorsunuz.Tahminimce her geometric konfigurasyondabir orbital en fazla iki tane elektron bulundurabiliyor.Gelecekte bunu daha detayli bir sekilde isleyecegiz.Helyum'un konfigurasyonu.Ýlk periyottaYani 1s2.Yani s orbitalinde ilk periyot yadailk orbitalde sadece iki elektron bulunabiliyor.Fascinating(Ýnanilmaz)Mr.SpockPEki lityum da nasil oluyor?Lithium, iste burada.Ayrica Evanescence muzik grubunun sarkilarindan biridir.Evanescence'nin sarkisinin adi olmasininnedeni depresyonu gidermek icin kullanilmasidir,en azindan eskiden kullaniliyordu.Lityum'a bakalim.Elektron konfigurasyonu nedir?Yani, ilk elektron 1s1 de bulunacaktirÝkinci elektron 1s2 de bulunacaktir.Ve, birinci yada ikinci kezenerji seviyesi terimini kullaniyorum.Ţimdi, ilk elektron en dusuk enerjiseviyesinde olmak isteyecektir.Bu s1 enerji seviyesidir.Sonra ikinci elektron da oraya gitmek isteyecektir.Ve iki elektron ilk enerji seviyesine sigabilir.Ve iki elektron ilk enerji seviyesine sigabilir.Yani 1s2 halini alirO zaman lityum'a geri donelim.1s2 orbitalini dolduruyor.Ýlk enerji seviyesininS-sekline sahip orbitali dolduyor.Ţimdi ikinci enerji seviyesinegitmesi gerekiyor size daha onceden anlattigimgibi ikici periyotta oldugu icin tabiki.Ýkinci periyot iste burada.Dogru dimi?Ýkinci periyotta.Yani elektron konfigurasyonu 1s2 olacaktir.Ýki elektronu helyumun kapladigi gibi ilk enerji seviyesini kaplayacaktir.Ücuncu elektronu 2s1 de olacaktir.Dolayisiyla elektron konfigurasyonu budur.2s1 derken ne demek istiyorum ?Yani, Lityum cizdigim iki kucuk nokta ustundeiki tane elektronu olacaktir.Ve, Bu noktanin etrafindaikinci enerji enerji seviyesi var.Ve, burada bir tane elketronu olacak.Bakalim cizebilicekmiyim.Sadece bir olasilik var tabiki kure,Ýlk iki elektronun bulunacagi yer.Ve eger bu bir seviye iseucuncu elektron bulunma olasiligi,bu seviyenin etrafinda en fazladir.bunu cizdigim zaman, elektronlar tam olarakbu orbitalde bulunmazlar.Ben sadece elektronun %90 .bulunabilecegi yerleri gosteriyorum.Elektron yukarida, surada veya burada bulunabilir.Bunun olma olasiligi cok azken,burada bulunma olasiligi ise cok fazladir.Her neyse bu videoda da bize ayrilan surenin sonuna geldik.Önumuzdeki video da kaldigimiz bu tartismadan devam edecegiz.Ve garip sekiller sahip orbitallerhakkinda konusmaya baslayacagim vesize bir ipucu verme mi isterseniz sekiller aslinda o kadar garip degil.Translated by MaSTerBr0nze1