lduğunu düşündüğünüz zaman yerçekimi nasıl gizemliysemanyetizma da öyledir.Evet bunu da dedikten sonra, manyetizmayla ilgilien azından temel bilgileri anlamaya çalışalım.Evet hepimiz mıknatısı tanırız.Sarı olmasını istemedim.Sınırları sarı olsun.Yok, öyle de olmasın.Evet diyelim bu bir mıknatıs, biliyoruz ki mıknatısındaima iki kutbu vardır.Bir kuzay kutbu, bir de güney kutbu.Bunlar sadece geleneksel tanımlardır.Çünkü insanlar mıknatıstaşlarını ilk keşfettiklerinde,ya da bir mıknatıstaşını alıp iğneyi bununla mıknatıslandırdıklarında,sonra da iğne

yi mantara saplayıp bir su kovasındayüzdürdüklerinde, iğne Dünya'nın kuzey kutbunugösteriyordu.İnsanlar, ha, o zaman iğnenin Dünya'nın kuzeyinigösteren tarafına kuzey kutbu diyelim dediler.Ve iğnenin güney kutbunu gösteren tarafına da-- pardon, iğnenin Dünya'nın coğrafi olarak güneyinigösteren ucuna da güney kutbudiyelim dediler.Ya da bir diğer şekilde ifade edersek, bir mıknatısımız varsa,mıknatısın kendini bizim coğrafi kuzeyimizeyönlendirdiği-- eğer sürtünme olmadan serbestçeyönlendirebiliyorsa-- o yönü ya da tarafına bizkuzey kutbu diyoruz.Diğer tarafına da güney kutbu.Ve aslında bu biraz-- açıkcası Dünya'nın tepesinekuzey kutbu diyoruz.Tamam mı, bu kuzey kutbu.Ve buna da güney kutbu diyoruz.Manyetik kuzeyin başka bir tanımı da var.Ve burası-- sanırım öyle diyebilirsiniz--pusulanın, yani pusulanın kuzey ucunungösterdiği yerdir.Aslında, manyetik kuzey hareket halindedir,çünkü dünyada hareket halinde bir sürü sıvı var.Ve başka bir takım etkileşimler.Bu çok karmaşık bir etkileşim.Ancak manyetik kuzey kabaca kuzey Kanada'dadır.Yani manyetik kuzey burası olabilir.Evet bu manyetik kuzey olabilir.Ve manyetik güney, tam olarak nerede olduğunu bilmiyorum.Ama birazcık yerinden oynuyor olabilir.Aynı yerde durmaz.Dolayısıyla coğrafi kuzey ve güney kutup eksenininbir parça dışındadır.Ve bu da bir diğer hafiften kafa karıştan nokta.Manyetik kuzey, bir mıknatısın kuzey kutbunungöstereceği coğrafi yerdir.Ama Dünya'yı mıknatıs gibi düşünürsenizbu aslında güney kutbudur.Yani Dünya büyük bir mıknatıssa,siz bunu mıknatısın güney kutbu olarak görürsünüz.Ve coğrafi güney kutbu damıknatısın kuzey kutbu olarak.Bunun hakkında daha fazlasını Wikipedia'da okuyabilirsiniz,bir parça karmaşık olduğunu biliyorum.Ancak genel olarak, çoğu insan manyetik kuzey,ya da kuzey kutbu dediklerinde, coğrafi olankuzey bölgesinden bahsediyorlar.Ve güney kutbu da coğrafi olan güney bölge.Benim bu ayrımı (kuzey/güney) yapmamın nedeni şu kimıkantıslarda da, tıpkı elektrik ya daelektrostatikte olduğu gibi-- yalnız çok kısaca temel farkı göstereceğim--zıt kutuplar çeker.Yani mıknatısımın bu tarafı Dünya'nın kuzeyine çekilirseo zaman Dünya'nın kuzey kutbu-- veya Dünya'nın manyetik kuzeyi--aslında mıknatısın güney kutbu olmalı.Ya da tam tersi.Mıknatısımın buradaki güney kutbu Dünya'nınmanyetik güneyine çekilir.Aslında Dünya dediğimiz mıknatısınkuzey kutbuna.Neyse, Dünya'yı bu denklemin dışında tutacağım çünkübiraz kafa karıştırıyor.Ve çubuklarla devam edeceğiz, çünkü böylesiiçeriğe daha uygun.Şunu sileyim.Hadi bakalım.Benim Magnesia'yı da sileceğim.Merak ediyorum, acaba magmesyum elementi de ilkMagnesia'da mı bulunmuştu.Herhalde.Aslında Magnezyum Sütü'nü araştırdım,ki bir laksatiftir (bağırsak hareketlerini hızlandırıcı).Magnesia'da bulunmamış, amamagnezyum içeriyor.Yani tahminen magnezyum Magnesia'da bulunmuşa,bunun kökleri de Magnesia'da olabilir.Neyse, bu kadar Magnesia muhabbeti yeter.Mıknatıslara geri dönelim.Evet bu bir mıknatıssa, durun bir mıknatıs daha çizeyim.Aslında, dur önce hepsini bir sileyim.Tamam.Evet iki mıknatıs daha çizeyim.Küçükken hepimiz deneyimlediğimden biliriz,bu kuzey kutbu, bu da güney kutbudur.Ve kuzey kutbu bir diğer mıknatısın güneykutbuna çekilir.Ve bu mıknatısı ters çevirsem, kuzeyiiter-- birbirine kuzey kutupları dönük iki mıknatısbirbirini iter.Böylece şöyle bir görüş geliştiririz, tıpkı elektrostatikteolduğu gibi, mıknatısların bir etki alanı vardır.Etraflarında böyle vektörler üretirler, öyle kibu alana etkilenebilecek birşey koyarsanız,bu nesneye net bir kuvvet uygular.Dolayısıyla aslında, manyetik alan konusuna girmeden önce,manyetizmle elektrostatik arasında büyük bir farkıanlatmak istiyorum.Manyetizm daima çift-kutuplu yapıdadır.Çift-kutupluluk ne demek?İki kutbumuz var anlamına gelir.Bir kuzey, bir de güney.Elektrostatikteyse, iki yükünüz vardır.Bir artı yük, ve bir de eksi yük.Yani iki yük vardır.Ama kendi başlarına var olabilirler.Sadece bir protonunuz var olabilir.Hemen yanında bir de elektronunuzunolması gerekmez.Yalnız bir protonunuz olabilir ve buartı bir elektrostatik alan yaratabilir.Ve bu noktasal artı yük, alan çizgilerimizimeydana getirir.Ve itilir.Yani her zaman bir eksi yükün olması gerekmez.Benzer şekilde yalnız bir elektronunuz olabilir.Ve bir protonunz da olmak zorunda değildir.Yani tek-kutuplu birşeyiniz olabilir.Elektrostatikten bahsederken, eğer yalnız bir yükünüz varsa,buna tek-kutuplu denir.Ancak manyetizmada daima iki-kutupluluk vardır.Eğer şu mıknatısı alsam, buradakini, veyarıdan ikiye kessem, mucizevi bir şekilde bu mıknatısyarılarından herbiriiki mıknatısa dönüşür.Burası güney, bu kuzey,bu güney, bu kuzey olarak.Ve aslında, kuramsal olarak, okuduğuma göre --kendim o kadarınıbilmiyorum-- manyetic tek-kutupluluk gibibirşey de olabilir, gerçi bu doğadahenüz gözlemlenmemiş birşey.Yani doğada gördüğümüz herşey çift-kutupluydu.Yani bunu kese kese sonundatek bir elektron kalana kadar gidebilirsiniz.Ve sonunda bu tek elektron da bir manyetikçift-kutuplu olup çıkar.Hala manyetizma üretiyor, hala bir kuzey kutbu, vebir de güney kutbu var.Aslında şu ortaya çıkıyor; Bütün mıknatıslarda, manyetik alanaslında içinde bulunan elektronlar tarafından üretilir.Elektronların dönüşüyle ve şununla?-- elektrondönüşü dediğimiz zaman böyle küçük yük toplarınındönüşünü canlandırırız kafamızda.Ama elektronlar-- düşünmesi zor ama--kütleye sahiptir.Aslında enerji midir yoksa kütle midir, konu buralardagiderek bulanıklaşıyor.Sonra bir de bir enerji topu nasıl döner?Falan filan.Yani neredeyse bayağı metafizik bir konu halini alıyor.O yüzden buna çok ta girmek istemiyorum.Ve açık yürerklilikle söyleyeyim, gerçekten kavrayabileceğinizi sanmıyorum.Neredeyse bizim hiç-- bu bizim normaldebirşey yapmadığımız çok geniş bir alan.Büyük boy mıknatıslarla çalıştığınızda bile, manyetikalan, mıknatısın içindeki elektronların kendi etraflarında dönüşüyle veprotonların etrafında dönerek oluşturduğu gerçekmanyetik alanla üretilir.Evet muarım çok aşırı gitmemişimdir.Siz de mesela, ee?, nasıl olup ta metal bir çubuk bazenmıknatıslanabiliyor, bazen de mıknatıslanmıyor? diyebilirsiniz.Metal çubuğun içindeki elektronların hepsi de rastgele değişik şeyler yaptığında,o zaman mıknatıslanmaz.Çünkü elektronlarla oluşturulan manyetik dönüşler,ya da manyetizm, birbirini sıfırlar,çünkü rastgeledir.Ama elektronların dönüşlerini birbirine göre ayarlarsanız, ve eğerrotasyonlarını ayarlarsanız, o zaman manyetik olarak yüklenmiş birçubuğunuz olur.Neyse, 10-dakika limitini geçtim, ama inşallahbunlar size mıkantıslarla ilgili temel bilgileribir parça vermiştir.Ve bir sonraki videoda etkisini anlatacağım.Ee, bir, manyetik alanı nasıl canlandırdığımızı açıklayacağım.Ve sonra manyetik alanın bir elektronun üzerindeyaptığı etkiyi.Ya da elektron değil de, hareket eden bir yük üzerindeki etkisini.Sonraki videoda görüşmek üzere