taşıyorlar.Ve bunlara koroner damar denir.Ve buradaki sizin veya benim bakış açımdan sağda gibi duruyor.Veya kalbin sahibinin açısından solda.Bu sağdakine sol koroner damar (ing. LCA) deniyor.Ve bu sağdaki kırmızı olan da sağ koroner damar. (RCA)Ve böylece insanlar tıkanan damrlardan bahsettiği zamankoroner damarlar hakkında konuşuyorlar.Kalbe kan tedarik eden şeylerden bahsediyorlar.Öyleyse onlardan biri üzerine yakınlaşalım.... Belki buraya olabilir, damarın burasına.İşte tüp.... Nereye yakınlaştığım açık. Tam buraya

yakınlaşıyorum.Böylece zaman içinde, ayrıntılı olarak nasıl oldu bu anlatmayacağım, başka bir videonun konusu.Damar duvarlarında bu plaklar birikebilir.Yani zamanla bir kişi doğru gıda almıyorsa veya yatkınlığı varsadamar duvarlarında bu plaklar oluşabilir.Ve plaklar, içlerindeki malzeme lipiddir, yaniyağ, kolesterol ve ayrıca ölü beyaz kan hücreleri,yani bir tür karışık bir madde, tam burada. Buna plak diyoruz.Ve bu plakların oluşumu aslında damarı tıkar, atardamarı tıkar.Biz diyoruz ki.... bunu açık yapayım. Burada bu tüp var. Kanı çizeyim.Bu plakların oluşumuna ateroskleroz diyoruz.Öyleyse düşünebilirz ki bunlar birikirse,sonrasına kan sağlayan damarın burasını daraltacaktır.Yani kanın akışını yok edecektir.Genel süreçte kan akışının tıkanmasından bahsediyoruz, olan iskemi burada.Yani iskemi kan ve oksijen akışınn buranın sonrasına azalması.Koroner arter hastalığı veya kalp rahatsızlığı dediğimiz yani.Bu koroner damar hastalığına neden olur, ki bazen kalp rahatsızlığı da denir.Koroner kalp hastalığı gereksiz olurdu, çünkü koroner zaten kalple ilgili demek.Buna bazen kalp hastalığı denir. Ve eğer ilerdeki kas dokusugerektiği kadar oksijen alamıyorsa, özellikle kalbin sahibiegzersiz yaparken, daha çok oksijen gerekir. Kalbin daha güçlü atması gerekir.İlerideki hücreler tüm ihtiyaç duydukları oksijeni almıyorsa,kalbin tüm görevini yerine getiremeyeceğini tahmin edersiniz,kimin kalbiyse, yapması gerektiği.Ve bu olunca ona kalp yetmezliği denir.Yani kalp rahatsızlığı kalp yetmezliğinin bir sebebi.Şimdi açık olmak istiyorum, kalp yetmezliği, kalp duruyor anlamına gelmez.Kalp durdu ve kişi öldü değil, tam anlamıyla sadece kalp yapmasıgerekeni yapamıyor demektir. O kişinin ihtiyaçlarını sağlamada başarısız oluyor.Yani yeterince güçlü veya iyi pompalamıyor, o kişiye yetecek kadar.Diğer bir belirti ise birinde coroner kalp hastalığı olduğunda oluşan,tıkanıklık ya da bu iskemi oluncaveya bu tıkanma sonrası oksijen eksikliği, böyle boğucu bir göğüs ağrısı yaşayabilirler.Buna anjina pektoris veya bazen anjina denir.Çok az insan pectoris bölümünü söylüyor. Bazen insanların Ah anjin dediğini duydum.Anjina pectoris, gerçekten göğüs ağrısıdır, anjina tam anlamıyla bu tür boğulma hissidir,ve pectoris göğüste demektir. Göğüste boğulma hissi.Kalp hastalığı belirtilerinden biridir. Şimdi bu zaten içinde olmak isteyeceğiniz bir durum değilçünkü vücudunuz zaten olabileceği kadar iyi çalışmıyordur.Bazen burada açıkladığım gibi plaktır.Bazı plaklar aslında dengesizdir. Bu plaklar sadece büyür ve büyür ve büyür.Kalp hastalığını daha da kötü yapar, kalp yetmezliği daha kötü, anjina pektorisi daha kötü.Bu plaklar kararsız. Gerçekten parçalanabilir.Düşünebilirsiniz ki kan akar, plak büyüdükçe kan çevresinde türbülans oluşturur.Bu dar yerden çok hızlı akar, çıkınca da türbülans oluşturur vesürtünme oluşur ve benzeri. Bir noktada, bu plak dengesiz olurve parçalanabilir. Buraya parçalanmış bir plak çizeyim... aynısını... parçalanmış olarak.Şimdi bu plakda yırtılma var. Çok büyüdü. Belki çalkantılı kan akışı bunu teşvik etti filan.Sebebi ne olursa olsun, yırtıldı.Yırtılınca, basitleştirilmiş şekilde anlatıyorum ben şimdi.Şimdi bu plağın içeriği: lipid, yağ, kolesterol, ölü kan hücresi.Bir anda kan akışına mağruz kaldı, özellikle pıhtılaşma faktörlerine.Bu son derece thrombojenik malzemedir. Thrombojenik, çok süslü bir kelime.Bu sadece kan pıhtısına neden olur demek. Tromboz kan pıhtısı anlamına gelir.Olan şu, bu olduğu anda, ki dakikalar hatta saniyeler içinde olabilir.Bir anda bu pıhtılaşma faktörleri tam da bu plağın üzerinde pıhtı oluşturur.Bu olunca, damarı gerçekten iyice tıkamaya başlar.Bazen tamamen bile tıkayabilir.Bu durumda, oradan aşağı giden kan akışını önemli ölçüde engeller.Kesebilir bile. Bu olunca ilerideki hücreler oksijen alamaz.Ölürler. Buna enfarktüs denir. Enfarktüs ölü kalp dokusudur.Kalp dokusu ölmeye başladığı zaman, bu koroner kalp rahatsızlığından bile kötüdür.Şimdi koroner kalp rahatsızlığındaki gibi sadece yetersiz okijen almıyorlar, gerçekten ölüler.Ölü dokuya dönüşüyorlar. Bu hücrelerin tamamen veya neredeyse tamamen oksijenden mahrum kalıp ölmesine kalp krizi denir.Bu damarı tamamen tıkayayım ki açık olsun. Tam burada kalp krizi var.Kalp krizinin birincil nedeni budur.Daha düşükt ihtimal olmasına karşın bazen bir plak da akışa kapılabilir, bir tromboembolizm oluşturur.Çevresindeki trombojenic malzeme, pıhtı olurdu.Aslında gerçekten damarı daha ileride tıkar ve embolizm olur.Bu aynı zamanda damarı tıkayıp dokuyu öldürebilir. Ama asıl neden bu yoğun pıhtılaşmadır,çok hızlı oluşur ve damarı tamamen tıkar. Değinmek istediğim son bir kelime daha var,diğer kelimeler ile karışır, Bu kelime kardiyak arrest. Çünkü bazen bunları aynı boylamda kullanıyoruz.Biri diğerine yol açabilir. Kalp krizi kardiyak arrest değildir. Kardiyak arrest kalbin gerçekten durmasıdır.Kalp krizinde anlattığım, insanlar kalp krizi geçirebilir. Bir kısım as dokuları ölür.Bir kısım enfarktüs, myokordial enfarktüs. Bu kalbin kasında veya kalbin kası ölüyor demek.Bazen myokordial enfarktüs denir. Bu kardiyak arrest değildir.Kalp kasınızın bir kısmı ölebilir ve yaşayabilirsiniz. Kalbiniz zayıflar.Ama yaşamaya devam edecektir. Kardiyak arrest kalbinizin durmasıdır.Bu tabii ki kişinin ölmesine neden olur. Eğer yeterince kötü bir kalp krizi olursa,eğer yeterince büyük bir bölge oksijensiz kalıp ölürse enfarktüs olur.Bu kalp durmasına yol açabilir. Her seferinde olmaz.Açıkçası, kalp krizi, kalp durmasına neden olabilecek tek şey değil.Kardiyak arrest'i kalp yetmezliğinden de ayırmak istiyorum, çünkü ikisi de kalbin yetersizliği.Kardiyak arrest kalbin durması. Kalp yetmezliği kalbin tüm vücüda gerekenleri yetiştirememesi