ük konuşmada kullanırsa çok havalı olur-ceteris paribus'tur.Yani birisi"Biliyorsun, ceteris paribus, bu değişkenin değiştiğini düşünüyoruz." dersediğer her şeyin aynı kaldığınıvarsayıyoruz demektir.Ceteris "diğer her şey" demektir."Et cetera" deyimiyle büyük olasılık daha önceden karşılaşmışsınızdır."Et cetera" diğer şeyler demektir. Ve "paribus" eşit demektir.Özetlersek, A senaryosundan B senaryosuna geçerkenuyku zamanını değiştirmiyoruz.Veya yaşadığımız coğrafyayı

değiştirmiyoruz..Kullandığınız aletleriveya teknolojiyi değiştirmiyoruz. Diğer her şey aynı.Değişen tek değişkentavşan avlamaya karşı dut toplanmayaayrılan zamandır.Şimdi ceteris paribus olduğunu varsayarakbaşka senaryolar yaratalım.C senaryosunu yazalım.Ortalama olarak 3 tavşan avlayabiliyorsunuzfakat 3 tavşan yakalarsanız180 dut toplayabilirsiniz.3 tavşan, 180 dut..Şimdi bir iki örnek daha yapalım.İki senaryo daha yazacağım.D senaryosu diyelim.Tavşan yakalamaya ayırdığımız zaman azalınca2 tavşan yakalıyoruz fakat240 dut toplayabiliyoruz.Ve şimdi daha da az tavşan avladığımızı varsayalımo zamandaha da çok dut toplamaya vaktimiz olacaktır.280 dut toplayabiliriz.Bir senaryo daha yapacağım.F senaryosu diyelim.Ve bunlara A'dan F'ye senaryolar diyelim.O zaman senaryo F bütün zamanınızı dut toplamakla geçirmenizdirki bu durumdaortalama günde 300 dut toplayacaksınızdır.Ama bu durumda tavşan avlamaya hiç vaktiniz kalmayacaktırve bu nedenle hiç tavşanınız olmayacak.Şimdi burada bir grafik çizmek istiyorum.Bir eksende tavşan sayısıve diğer eksende de dut sayısı olacak.Buraya çizeyim grafiği.Bu eksene tavşan ekseni diyeceğim ve 0'da başlayacağım5 tavşana kadar çıkacak.Ve diğer eksendedutlar olacak.Şuraya 100 dut diyelim,200 dut,300 dut.Evet, bu da dut eksenim.Şimdi noktaları, farklı senaryolara göre grafiğin üstüne yerleştirelim.İlk başta senaryo A var.Her senaryoyu tek renge boyayacağım..Senaryo A, 5 tavşan, 0 dut.Tam buradayız. Bu senaryo A.Senaryo B 4 tavşan, 100 dut. O da tam burada.100 dut. B senaryosu.Senaryo C. 3 tavşan, 180 dut. Burası 150 olurdu,180'de yaklaşık burada bir yerde.Zamanınızın bir kısmını 3 tavşan avlamak için harcarsaızgeri kalan zamanda 180 dut toplayacak kadar vaktiniz olur.Bu da Senaryo C'dir.Ve sonra senaryo D, beyazla gösterilen.2 tavşan avlamaya vaktiniz varsa,240 dut toplamaya vaktiniz vardır. O da yaklaşık burasıdır.Burası da senaryo D. 250 burada olurdu240 biraz aşağısında,yani az çok burada. Bu da senaryo D.Senaryo E, 1 tavşan avlayacak vaktiniz varsa,280 dut toplayacak vaktiniz vardır.O da bizi buraya götürür.Senaryo E'yi yaptık. Ve son olarak senaryo F.Bütün zamanı dut toplayarak geçiriyorsunuz.Tavşanlara ayıracak vaktiniz yok.Bütün zaman dutlara, tavşanlara vakit yok.0 tavşan, 300 dut. Tam burada.Senaryo F'ydi.Peki bütün bu noktalar bize neyi gösterir?Bunların hepsi basit noktalardır, basit bir mantığıhavalı şekilde anlatırlar.Avcı-toplayıcı olarak yapabileceğiniz bütün seçimlerbu Üretim Olanakları Eğrisi'nin üstündedir.Çünkü bir çizgi çizerseniz---Bu senaryoları rastgele seçtim,ama tahminim ortalama4.5 tavşan, ortalama A'yla B arası, veya ortalama 3.5 tavşan, B'yle C arası,alıp farklı sayılarda dut toplayabilirsiniz.Yani bunların hepsi tavşanlarla dutlar arasındakibedellerdir.Bunların hepsini birbirine bağlayalım.Daha önceden kullanmadığım bir renk kullanacağım.Noktaları birleştireyim.Gördüğünüz gibi bir eğri olacak.Noktalı bir çizgi olarak çizeceğim.Çünkü elimdeki programda noktalı çizgi çizmek düz çizgi çizmekten daha kolay.Bu eğritavşanlarla dutlar arasında yapılacak bütün seçimleri yansıtır.Harflerle belirtilen senaryolar sadece bu eğridekiolasılıklardan sadece birkaçı.Mesela şu noktaya G senaryosu diyebilirdik,4.5 tavşan aldığımız nokta.Bazı günler 4 tavşan alırdınız ve bazı günler 5 tavşan alırdınız ortalama 4,5 tavşan alırdınız.Ve yaklaşık 50 dut alırsınız.....Yani bunların hepsi olasılıklardır.Doğrudan 4 tavşandan 5 tavşana geçmenize gerek yok,ya da bu diyelim kibu senaryoda 7 saat harcıyorsunuz vebu senaryoda 8 saat harcıyorsunuz.ama 7 saat 1 dakika da harcayabilirsiniz,ya da 7 saat 1 saniye. Eğrinin üstündeolan her şey mümkün.Yani bu 5 senaryo,aslında 6 senaryo demem lazım,sadece bu eğri üstündeki rastgele senaryolar.Ve bu eğri, tam adıyla Üretim Olanakları Eğrisi'dir..Çünkü elde edebileceğimiz bütün kombinasyonları gösterir.3 tavşan ve 180 dut.2 tavşan ve 240 dut.Elde edemeyeceğimiz ise bu eğrinin dışında olanlardır.Örneğin: böyle bir senaryomuz olamaz.Bu da olamaz.Bu da olamaz.Bu nokta 5 tavşan ve 200 dut aldığımızEğer 5 tavşan alıyorsak,bütün vaktimizi tavşanlara ayırıyoruz demektir.Dut toplayacak vaktim yok demektir.Eğer 200 dut topluyorsam,5 tavşan avlayacak vaktim yoktur.Yani bu noktaya ulaşmak imkansız.Eğrinin öbür tarafında olan her nokta imkansızdır.Bu taraftaki her nokta,eğrinin içinde,aşağısında ya da eğrinin solunda adlandırılabilecek her nokta.Bütün bu noktalar mümkün.Bu noktalar örneğin.Benim için 1 tavşan ve 200 dut toplamak çok kolay.Peki bu optimal nokta mı? (optimal en uygun, en verimli)Hayır!Çünkü zamanımı verimli kullanırsam,daha fazla dut veya daha fazla tavşan elde edebilirim.Eğer 200 dutum varsa daha fazla tavşan alabilirimveya sadece 1 tavşan istiyorsamdaha fazla dut alabilirim.Buradaki bütün noktalar mümkün,ama optimal değiller. Verimli değiller.Yani buradaki noktalarverimli değildir.Belkide elimdeki kaynakları optimal şekilde kullanmıyorumdur,bu noktada.Ya da yeteri kadar odaklanmıyorumdurya da başka herhangi bir sebep vardır.Eğer bir fabrika ortamından bahsediyorsanız,iki ürün hakkında karar vermeniz gerekiyorsabelki de kaynaklarınızı optimal şekilde kullanmıyorsunuzdur.Eğrinin üstündeki bütün noktalar optimumdur.Elinden gelenin en fazlasını yapıyorsun.Şu anda eğri üzerindeki hangi noktanın en iyiolduğu konusunda bir yargıda bulunmuyoruz.Söylediğimiz tek şey,elinden gelenin en fazlasını yaptığındır.Zamanını en iyi şekilde kullanıyorsun