30 EYLÜL 2009, ÇARŞAMBA

Kanser

İnsan vücudundaki çoğu hücre, kendi hayatlarınıgünlük olarak oldukça saygın bir şekilde devam ettirirler.Burada bir hücre olduğunu varsayalım.Bu belki bir cilt hücresi ya da herhangi bir dokudakiherhangi bir hücre olabılır.O doku büyüyüp ölü hücrelerini değiştirirkenhücreler mitoz bölünme geçirirve kendilerini kopyalarlar[yani] birbirlerinin tam kopyalarını meydana getirirler.Daha sonra o iki hücre de mitoz geçirirve sonra daortamın biraz kalabalıklaştığını farkederler.Çevremde diğer hücreler var.Onlar bunu fark eder ve, mesela,bölünme hızlarını yavaşlatırlar.Buna temas yavaşlatıcı(inhibisyonu)

denir.Ve yani [hücreler] büyümeye başlarlar.ve sonra mesela biriniküçük bir hata bozarve der ki, ne yapacağım biliyor musun?benim bir kusurum var.kendimdeki bu kusuru görüyorum vedüzeltmeliyim. hücreler kendilerini

öldürürBu hücreler o kadar da iyi dostturlarOnlar bir manada diğer sağlıklı hücrelerin önünü açarlar.Dolayısıyla bu arkadaş, kendısinde bir sorun olduğunuanlarsa kendini öldürebilir bile.Aslında bunu gercekleştiren hücre

“Ne kanser giriş ve kırık DNA replikasyonu yan ürünü nasıl Http://www.khanacademy.org/video?v=RZhL7LDPk8w: En fazla ücretsiz dersler...”
Khan Academy

sel birmekanizma mevcuttur ve buna apoptozis(kontrol evreleri) denir.Ve şunu net olarak söylemek istiyorum:Burada hücreye dışarıdan gelen bir etki yoktur.Hücre kendisinin bir şekilde hasar gördüğünü anlarve doğrudan kendisi yok eder, yani apoptozis.Evet, bu bir mutasyon olsa bilegerçekleşen durumdur.Ve sadece size fikir vermesi adına, her ne kadarmutasyonlar nispeten seyrek olsalar daVe ben, tam olarak mutasyonların gerçekleşmesıklık

Kanser Resim 1 Kanser Resim 2 Kanser Resim 3 Kanser Resim 4

larını bilmesemdefarklı dokularda farklı sıklıkta olduklarınıdüşünüyorum.İnsan vücudunda günlük olarak 100 milyara yakın hücre görev alırDurun bunu daha farklı bir renk yapalım.İnsan vücudunda her gün 100 milyara yakınyeni hücre bulunur.Bu yüzden de bir mutasyon sadece milyonda bir kez gerçekleşse bilebu kabaca 100.000 mutasyon demektirve belki mutasyonların çoğu, pek etkisi olmayan,rastlantısal bazı küçük değişimler olabilir.Ama mutasyonlar biraz daha ciddi ise,hücre onu farkedecek ve kendisini yok edecektir.Ve ben burada ço

k net bir şey söylemek istiyorum:Vücut hücrelerinden ya da vücuttaki hücrelerin çoğunluğundan bahsediyorum.Bunlar gözümdeki hücreler olabiliryahut beynimdeki hücreler veya bacağımdaki hücreler.Bunlar benim eşey hücrelerim değil.Dolayısıyla bu mutasyonlar, hücre hayatta kalsa bile,benim çoçuklarıma aktarılmayacaktır.mayoz bölünme hakkında konuşurken [bahsedeceğimiz]tamamen farklı bir mevzu.Bunlar benim bütün vücut hücrelerim ve kopyalanıyorlar.mitozda bu konudan bahsetmiştik.Evet, buradaki herhangi bir mutasyon ya hiçbir şey yapmazya da hücreler biraz arızalanabilir veya hücreler kendilerineya da bana zarar verebilir. Ama bu mutasyonlarbenim çocuklarıma geçmezVe ben bunu vurgulamak istiyorum.Şimdi, sen diyorsun ki, günde 100 milyar yeni hücre mi?Bu, nerdeyse bedenimdeki tüm hücrelerin yeniden yaratıldığı anlamına gelir.Şimdik, o sadece bizim kaç hücreye sahip olduğumuz hakkında bir fikir verir.Bizim vücudumuzda -ki bu rakamın kesin olmadığını zaten biliyorsunuz-100 trilyona yakınhücre bulunur.Ve olaya bu açıdan bakarsanız, her gün hücrelerinizinbinde biri bölünmekte diye düşünürsünüz. Ancakesasında bazı hücreler o kadar sıklıkta bölünmemektedır.ve bazı hücreler de çok daha sık bölünür.Bence burada meselenin karmaşıklığınıtakdir edebilmeniz için küçük bir parantez açalım:Biz dünya ekonomisinin ve dünya toplumunun çok karmaşık olduğunudüşünürüz, oysa ki o 6 milyar insandan ibaret.Biz 100 trilyon hücreden oluşuyoruz.Durun 100 trilyonu milyar cinsinden yeniden yazayım.100 trilyon, 100.000 milyar hücre cinsinden yazılabilir.Ve bu 100.000 milyar hücrelerin her biri bu büyük--Ben devasa kelimesini kullanmamam gerektiğini biliyorum-- ama bunlarçekirdekleri ve organelleriyle birliktekendi başlarına karmaşık ekosistemlerdir.Ve bunların sahip olduğu tüm organellerden,hücre çoğalması ve DNA replikasyonundan vehücrenin nasıl bölündüğünden bahsettik.Demem o ki, bu hücreler öyle basit şeyler değildir ve içeriye madde alanseçici hücre zarlarına sahiptir.Onlar kendi başlarına birer yaratıktırlar, ancak bu karmaşık ortamdaya da toplumda yani herbirimizin içinde yaşarlar.Yani bu sadece ne kadar büyük ve karmaşık olduğumuzutakdir etme adına açılmış bir parantez idi.Ama siz de, esasında teğet bir konuya girmemin sebebi de buydu bu arada, takdir edersiniz kiher gün 100 milyara yakın yeni hücre yapıyorsakbir sürü mutasyonumuz olacaktırve belki de bazı mutasyonlar, dedim ya hani,bunların bazıları bir şey yapmayacak.Bazıları, hücre kendisinin bir manadaölü ağırlık olacağını anladığı için,kendisini yok ederAma arada sırada, hücrenin kendisini ortadan kaldırmadığımutasyonlar olacaktır ve onlar da hücreyi bozar.Yani, o olduğunda da, diyelim ki benim burada bir hücrem var.Bir hücrem var ve onun bir mutasyonu var.Ben burada o mutasyonu bir X ile göstereceğim.Bu, DNA'sında bulunuyor.Belki de birkaç tane mutasyonu var.Şöyle ki, mutasyonlardan biri bu hücreninapoptozis geçirmesini (kontrol edilmesini) önlüyor ve diger biri deo hücrenin, komşularından biraz dahahızlı çoğalmasını sağlıyor.Böylece bu hücre, mitoz bölünme yoluyla, kendisinin bir grupya da bir sürü kopyasını yapıyor.Ve aslında kusur taşıyan hücrelerden oluşan bir kitleninki bu hücrelerin hepsi çoğalmaya devam edenbir hücreden gelir, ancak tümü kusurlu hücrelerdir.Onlara çevrelerindeki doku ile karşılaştırarak baktığınızdaonlar bir şekilde anormal görünecektir.Belki de onlar iyi iş yapamacaktırİşte buna neoplazm denir.Şimdi, birçok neoplazm, ki esasında böyle bir arada kitle oluşturmakzorunda değildir.Bazen bunlar bir şekilde vücutta yayılabilirama çoğu zaman bunlar bu tür büyük kitle-kist oluşturur.Onlar yeterince büyürlerse, fark edilebilirler.Ve işte o zaman ona tümör deriz.Yani bu aslında biraz farklılaşmış bir yumruama kesinlikle anormal,buna tümör diyoruz.Yani neoplazm ve tümör terimleri sıklıkla birbirininyerine kullanılır.Tümör, günlük hayatta daha sık kullandığımız bir kelime.Şimdi, bu yumru belirli bir boyutu kadar büyürsesadece orada durur, tehlikeli bir şey yapmazsakontrolsüz olarak çoğalmazsa.Sanırım komşu hücrelerden çok da hızlı çoğalmıyorve orada öylece duruyor belki biraz büyüyorçevremize zarar verecek kadar hızlı değilbuna iyi huylu bir tümörya da iyi huylu bir neoplazm diyoruz.Ve "iyi huylu" esasinda "zararsız" anlamına gelir.İyi huylu tümör.Bu iyi demek.Bunu duymak istersin.Bir yumrun varsa, --iki türlü yumrudan da Allah korusun--ve iyi huylu bir tümörse bu, o yumru o civardabulunabilir, herhangi bir hasar yapmaz anlamına gelir.Ama eğer bu DNA mutasyonlarının, ve belki de bunlardan bazıları,iyi huylu yumru bu ama, belki de iyi huylu olanların birininbir mutasyonu daha vardır ve deli gibi büyümeye başlar.Ve sadece, deli gibi büyümekle kalmazüstüne bir de istilacı olur.Ve iistilacı çevresinde olup bitenealdırmıyor demektirO sadece her şeye sızmak ister.Bu yüzden diyelim ki bu eleman deli gibi büyür.Durun bunu farklı bir renk yapayım.Ve o diğer dokuları istilaya başlaryani o istilacıYani aşırı bir büyümeBu yüzden olup biteni umursamıyor.O aniden hücresel bir türpsikopata dönüşüyor.Ve daha da kötüsü, onun soyundan gelenler bir hücre değil artıkO yalnızca çoğaltmaya ve çoğalma isteğini doğuranbozuk genetik bilgiyi aktarmaya devam eder.Ve sonra belki de yavrularında ya daçoğalmasının ürünü olan DNA'sındadaha da fazla bozan şeyler olabilir.Ve aslında, bunun olma ihtimali yüksektir çünkübozulan DNA kısmının aynı yeri, bu amcadabozulan DNA'nin bazısı, DNA'nın çoğalma düzeninibozan bazı mutasyonlar geçirmiş olabilir, böylecemutasyonlar daha sıklaşır.Yani daha sık mutasyon.Böylece bunlar çoğaldıkça çoğalır ve daha da fazla mutasyon görülürsonra belki bu hücrelerin kopupvücudun başka kısımlarına gitmesine neden olanbir mutasyon geçirir.Ve sonra vücudun diğer kısımlarını da ele geçirmeye başlarve tüm hücreleri ele geçirmeye başlar.Ve bu süreçteki hücreye - bu benim içintelaffuzu çok zor bir kelime, beynimde bir sorun varama bu süreçte hücreye metastaz geçirdi denir.Metastaz kelimesini daha önce duymuş olabilirsiniz. ve bu sadecebu saldırgan hücrelerin vücudundeğişik yerlerine gidebilmesi olayıdır.Ve tahmin ediyorum siz bu hücrelere ne dediğimizi biliyorsunuz.Hücresel komşularına saygı göstermeyen bu hücrelerBunlar deli gibi büyüyor.Bunlarda temas inhibisyonu yok.Onlar İSTİLACIBunlar, diğer hücreleri sıkıştırmaya veonların kaynaklarını tüketmeye başlıyor.Ve bir sürü genetik anormallik taşımaları nedeniylebunlar sürekli mutasyon geçiriyorlar.Ve nihayetinde bunlar kopup vücudun farklı kısımlarınasızmaya başlıyor.Bunlar kanserler ya da kanser hücreleri.Ve belkı [şimdi] bunun neden çok zor olduğunutakdir edersiniz.Kanser, tırnak içinde, tedavisi böyle zor bir hastalık.Çünkü aslında o sadece bir tür hastalık değil.Bu, saptayıp "hadi buna saldıralım" diyebileceğinbir tür bakteri ya da virüs gibi değil.Kanser, hücrelerin hızlı büyümeve metastaz gösterdiği bir sürümutasyonu kapsıyor.Bu nedenle, bir tür kansere bakıp "haydi dostlar, hücrelerin şöylegörünmesine yol açan mutasyonları hedef alalım" diyebilirsinizve onların bir kısmından kurtulabilirsiniz.Dur bunu şu renkte yapayım.Belki, şu amcayı nakavt edebilirsiniz,şu amcayı ve şu amcayı da.Ama bunların DNA replikasyon sistemi bir şekildebozuk olacağı için onlar mutasyona uğramaya devam ediyor,bu yüzden de sonunda senin kullandığın metodlanakavt olmayan bir çeşit kanser oluyor.Ve böylece senin bu türden yeni bir kanser çeşidin oluyor.ve sonra o kanseri öldürmek daha zor oluyor.Yani, kanseri bir manada hiç bitmeyenbir savaş olarak düşünebilirsin.Ve bir manada kanserin temelinde yatan fikre saldırman gerekiyor.(mutasyona yol açan sebeplere)Kemoterapi ve radyasyon da, bütün bu tür şeyler.Bunlar hızlı büyümekte olan şeylere saldırmaya çalışırlarçünkü bu tüm kanserlerin temelindekibir ortak tema.Ve biz kanserin ne olduğu ve insanların kanserle nasıl savaştığı üzerinekoca bir video serisi hazırlayabiliriz, ama size bu videoda en azındankanserin bozuk mitoz, daha da spesifik olarak,bozuk DNA replikasyonunun bir ürünü olduğunugöstermek istedim.Bizim, her gün kendilerini 100 milyara yakın çoğaltanhücrelerimiz var ve arada sıradabir şeyler bozuluyorGenellikle bozulduğunda, ya hiçbir şey olmuyor veyahücre kendini öldürüyor.Ama arada sırada, hücreler bozuk olmalarına rağmençoğalmaya devam ediyor.Ve bazen de deli gibi çoğalmaya başliyor.Eğer sadece çoğalıp hiç zarar vermiyorsaiyi huyludur.Ama deli gibi çoğalıp kaynakları ele geçirmeye vevücuda dağılmaya başlarsa,bu bir kanser demektir.Umarım, bu ilginizi çekmistir.Bizim canlılar olarak muzdarip olduğumuz en kötühastalıklardan biriyle az-çok ilgilenen bilimin mühim bir kısmıhakkında bilgi sahibisiniz artık.Tabii ki, biz kansere yakalananyegane canlılar değiliz.Bitkilerde bile kanser var

Açıklama

Ne kanser giriş ve kırık DNA replikasyonu yan ürünü nasıl Http://www.khanacademy.org/video?v=RZhL7LDPk8w: En fazla ücretsiz dersler

Bunu Paylaş:
  • Google+
  • E-Posta
Etiketler:

Khan Academy

Khan Academy

Misyonumuz, her yerde herkes için dünya standartlarında bir eğitim sağlamak. Tüm Khan Academy içerik www.khanacademy.org adresinden ücretsiz olarak sunulmaktadır.

YORUMLAR



9.6/10

  • 1004
    Olumlu
  • 34
    Olumsuz
  • 285
    Yorum
  • 399192
    Gösterim

SPONSOR VİDEO

Rastgele Yazarlar

  • filmurfreakur

    filmurfreaku

    29 Mart 2007
  • Random Act of Kindness Video Contest

    Random Act o

    18 EYLÜL 2012
  • Mindy

    Mindy

    20 NİSAN 2006

ANKET



Bu sayfa işinize yaradı mı?