27 AĞUSTOS 2009, PERŞEMBE

Kimyasal Denklemler Dengeleme

.Mol kavramı gibi, denklem eşitlemekkimyanın ilk yılında öğretilen konulardandır.Genelde birçok öğrenciyi zorlar amaaslında çok zor değildir.Bence bunu asıl zorlaştıraniçinde biraz sanat olmasıdır.Kimyasal denklem eşitlemeye başlamadan önce şunu soracağım,kimyasal denklem nedir?İşte burada bazı örnekler var vebirkaç tane de bu videonun devamında var.Ama temelde bir kimyasal tepkimeyi anlatır.Biraz alüminyumunuz var.Birazda oksijen gazı, ya da çift atomlu oksijen molekülü de diyebiliriz.Ve sonra elimize geçen şey alüminyum oksit.Ve tamam diyoruz, bu bir denklem.İyi görünüyor.Tepkimeye giren şe

yler var elimde.Bunlar reaktantlar, tepkimeye girenler.Ve sonra bir de bu tepkimenin sonucunda elime geçen madde var.Geri yapacak ne kaldı?İşte burada bir sorun var.Yazdığım haliyle, elimde bir alüminyum atomuar

tı iki oksijen atomu var, değil mi?Birbirlerine bağlılar ama yine de ikioksijen atomu var denebilir.Bir çift atomlu oksijen molekülü, veya kısaca bir oksijenmolekülü, ama burada iki oksijen atomu var.Ve bu

“Kimya denklemleri dengeleme sanatı! Http://www.khanacademy.org/video?v=RnGu3xO2h74: En fazla ücretsiz dersler...”
Khan Academy

nları topladığımda, iki alüminyum atomu veüç oksijen atomu elde ediyorum.Yani denklemin iki tarafında farklısayılarda alüminyum var.Bir tarafta bir alüminyum.Bir tarafta iki alüminyum. Ve ardından farklısayıda oksijen var.Bir tarafta iki oksijen.Ve şu tarafta üç oksijen.Denklem eşitlemek tamamen bu sorunu çözmekle alakalı, yaniiki tarafta da aynı sayıda alüminyum veaynı sayıda oksijen olması.Şimdi bunu yapmayı deneyelim.Turuncu renkle yazacağm.Dediğim gibi burada b

Kimyasal Denklemler Dengeleme Resim 1 Kimyasal Denklemler Dengeleme Resim 2 Kimyasal Denklemler Dengeleme Resim 3 Kimyasal Denklemler Dengeleme Resim 4

ir alüminyum veburada iki alüminyum varBu durumda basitçe şuraya bir iki koyabiliriz.Şimdi bu tarafta iki alüminyum veburada da iki alüminyum var.Alüminyumlar mutlu.Şimdi bir de oksijenlere bakalım.Burada, denklemin sol tarafındaiki oksijen var.Ve sağ tarafında iseüç oksijen var.Burada ne yapabilirim?Eğer yarım atomlar kullanabilseydim, rahatçabir buçukla çarpabilirdim.1.51.5 çarpı 2 eşittir 3.Şimdi denklemin iki tarafında da üç oksijenve iki alüminyum var.Bitirdim mi?Aslında tam olarak bitmedi. Yarım atom veya bir

buçukatom olmaz.Bu iyi değil.Bu yüzden sadece ikiyle çarpabilir vetam sayılara dönüştürebiliriz.Şimdi bütün bu denkleminiki tarafını da ikiyle çarpalım.Ve dört alüminyum artı üç oksijen bize-- her şeyiikiyle çarptık-- ikialüminyum oksit molekülü verir.Şimdi bu alıştırmada bir yerdeneden direkt alüminyum oksitin birparçasını çıkartmıyoruz demiş olabilirsiniz.Neden oksijenin önüne 2/3 koymuyorum?Öyle olmaz.Denklem olduğu haldedir.Alüminyum oksit molekülü bu halde alüminyum oksittir.Alüminyum oksitin içindeki bağlı alüminyum ve oksijenoranlarını değiştiremezsiniz.Sadece alüminyum oksit molekülünün tamamınınsayısını değiştirebiliriniz, ki bu durumda: iki.Peki ne yapıyoruz?Alüminyuma baktık.Ve dedik, iki tarafta da iki tanealüminyum olması lazım.Ve sonra oksijene bakıp, eğer bunu 1.5 ile çarparsaküç oksijen olur çünkü1.5 çarpı 2 eşittir 3.Ve burada üç oksijen.Ve sonra gördük ki yarım atom olmaz veiki tarafı da ikiyle çarptık.Ve elimdeki dört alüminyum artı üç oksijen molekülü,veya 6 oksijen molekilü, eşittir ikialüminyum oksit molekülü.Bakalım bunlardan başka yapabilecek miyiz?İşte burada elimde metan var.Parantez içinde g var, onusadece size göstermek için koydum.O sadece gaz demek.Yani elimde metan gazı artı oksijen gazı eşittirkarbondioksit gazı artı su denklemi var.Şuradaki bir l, yani bu sıvı su.Peki burada ne yapabiliriz?Genelde önce karmaşık moleküller vedaha sonra tek atom moleküllerleuğraşılır.Çünkü onlarla uğraşması çok kolay.Ve bunun sebebi, ne zaman şurada bir sayıdeğişse-- karbonları eşitlemeyi deniyoruzdiyelim-- buraya her bir sayı koyduğumda, hidrojensayısını da değiştiriyorum.O zaman şuradaki hidrojenleri ayarlamam gerekir.Ve daha sonra elimde bazı oksijenler var.O zaman işte şuraya bir sayı koymam gerekir.Şimdilik karbonlarla başlayalım.Zor görünüyor ama adım adım ilerlersekve birkaç şeyle oynarsak, kolaycayapabiliriz.Burada iki karbon var..Ve burada, sağ taraftasadece bir karbon var.Asıl istediğimiz denklemin ikitarafında da iki karbon olması.Buraya bir iki koyuyorum.Ve böylece karbonlar mutlu.Şimdi elimde iki karbon ve iki karbon var.Artık hidrojenlere geçiyorum.Hatırlarsanız oksijenleri sonda istedim çünkübu sayıları değiştirdiğim zaman diğerhiçbir atomu etkilemiyorum. Şimdi denklemin bu tarafındadört hidrojen atomu var. Bu tarafta kaç hidrojenatomu var?Yani burada dört hidrojen atomu var.Peki bu tarafta kaç tane var?Burada iki hidrojen var.Ama iki tarafta da dört olsun istiyorum, o yüzden buraya suyunönüne bir iki koyuyorum.Şimdi dört hidrojen atomum var. Güzel.Son olarak, oksijen.Sol tarafta iki oksijen atomu var. Ve sağtarafta ne var?Buradaki bir oksijenin iki katı yanıiki, değil mi?İki su.Ve her suda bir oksijen, ama ikisu molekülü yani iki oksijen.Ve her karbondioksitte ikioksijen var.Ve elimde iki karbondioksit var, değil mi?Buraya mor 2 koyduğumda.Yani kaç oksijen var?2 çarpı 2.Elimde 4 oksijen var.Yani sol tarafta 2 oksijen.Ve sağ tarafta altı oksijen, iki su molekülündeiki tane ve iki karbondioksitmoleküllerinde 4 tane.Peki bu ikiyi nasıl altı yaparım?Bu tarafta altı oksijen olsun istiyorum.Ve sol tarafta da altı oksijenolsun istiyorum.Eğer buraya üç koyarsam, artık altı oksijen var.Ve denklem eşitlenmiş oldu.Bu tarafta iki karbon, o tarafta iki karbon,bu tarafta dört hidrojen, bu tarafta dört hidrojen,bu tarafta altı oksijen ve --4 artı iki--burada altı oksijen.Sıradaki denklem.Bunu biraz anladıktan sonraeğlenceli hale geliyor.Şimdi elimde etan artı oksijen gazı eşittirkarbondioksit ve su.Yani bu bir yanma olayı.Birinci karbona bakalım.Burada iki karbon var.Burada bir karbon var.Buraya bir iki koyalım.Ve artık iki karbonumuz var.Burası tamam.Hatırlayın, oksijen yine sona kalacak.Aslında bu bir öncekisorudan o kadar farklı değil.Burada altı hidrojen var.Suda ise sadece iki hidrojen var.Şimdi üç su molekülüm var.Ve hidrojenler eşitlendi.Denklemin iki tarafında da altı hidrojen var.Şimdi suyla uğraşalım.Sağ tarafta-- turuncuyla yazalım--her karbondioksitte iki oksijen var.Ve iki molekül var yani dört oksijen.Ve her suda bir oksijen var.Üç molekül, yani burada üç oksijen var.Doğru mu?Sağ tarafta üç oksijen.Evet, üç su molekülü.Ve bir de karbondioksitte dört oksijen var.Doğru.Yani toplamda yedi oksijen varYani bu tarafta yedi oksijen veburada sadece iki oksijen.Peki bu ikiyi nasıl yedi yapabiliriz?Üç buçuk ile çarpabilirim.Değil mi?Hatırlarsanız sadece iki tarafta da yedi olsun istiyorum.Eğer üç buçuk çift atomlu oksijen molekülü--3.5 çarpı 2 eşittir 7-- yani şimdidenklemin iki tarafında da 7 oksijen var.4 artı 3 eşittir 7.İki karbon.Ve altı hidrojen.Ve neredeyse bitirdim. Kesirli sayılardamolekül olamayacağı detayı dışında.Ve burada yaptığımız sadece denklemin ik tarafını daiki veya üçle çarpmak, ya da başka bir sayıyla ,böylece kesirli sayı gider.Eğer her şeyi ikiyle çarparsam, elimdeiki etan molekülü artı yedi çift atomlu oksijen molekülü,yedi tane O2, eşittir iki karbondioksit molekülü--pardon, hepsini ikiyle çarptım, yani dörtkarbondioksit molekülü, artı altı su molekülü.Ve doğru olup olmadığına bakmak için,kolayca deneyebiliriz.Kaç Karbon var?Burda dört Karbon var.Burada da dört karbon var.Kaç hidrojen var?Altı kere iki sayıda.Yani 12 hidrojen var.Burada da 12 hidrojen var.Kaç oksijen var?.Farklı bir renk kullanayım.Burada 14 oksijen.Ve burada 8 oksijen.Burada da --6 kere 1-- 6 oksijen var.Yani 6 artı 8 eşittir 14.Denklem eşitlendi.Bu soruyu birçok kişi zor bulabilir çünkübir yerde üç buçuk var vedirekt buraya gelmek mantıksız görünebilir.Ama eğer karmaşık moleküllerden başlar veatom atom gidersek, ve eğer kesirli sayılardankurtulmak için iki tarafı birden doğru sayıyla çarparsakzaten bitirmiş oluruz.Evet.Bir tane daha yapalım.Bu karmaşık görünüyor.Bir demir oksit artı sülfirik asit bütün bukarmaşık şeylere eşittir.Ama bunu anlamanın kolay yolu bu grubu görmek,bu sülfat grubu bir arada kalıyor.Değil mi?Şurada bir SO4 var ve orada da bir SO4 var.Kafamızda basitleştirmek için onları bireratom olarak düşünebiliriz.O zaman bir yerine koyuş işlemi yapalım.Onun yerine x koyalım.Eğer bunu tekrar yazarsak -- canlı birrenk olsun-- demir oksit artı H2-- burada bir sülfatgrubu var-- x.Ve bu da eşittir, iki demir, buikili demir molekülü.Ve sülfat grubundan üç tane var..Artı su..Yaptığım tek şey sülfatın yerine x koymaktı.Ve şimdi x'i bir atom olarak görüpdenklemi eşitleyebiliriz.Bakalım, sol tarafta kaçtane demir var?Burada iki demir varOrada iki demir var.Yani demirler baştan eşitler.Şimdi oksijenlere bakalım.Eğer burada üç oksijen varsa-- başka renkteyazalım-- ve burada sadece bir oksijen var.Hatırlarsanız, x grubunun içinde bazıoksijenler vardı ama onlar bir arada durdukları içinonlara ayrı bakıyoruz.Sağ tarafta da üç oksijen olsun istiyoruz,o yüzden üçü koyalım.Oops..Şuraya üçü koyalım.Şimdi burada da üç oksijen var.Ve son olarak hidrojenlere bakalım..Bakalım, burada kaç hidrojen var.Şimdi burada altı hidrojen var, sağ tarafta.Burada altı hidrojenÜç çarpı iki.Ve burada da altı hidrojen olsun istiyoruz, yani bumolekülden üç tane olması lazım.Ve son olarak, sülfat grubuna bakıyoruz, yani x.Burada üç x var..Ve şansa, burada da üç x var.Ve denklem eşitlenmiş oldu.Eğer tekrar sülfat hainda yazmak isterseksadece x'in yerine sülfatı geri koyarız veelimizde bir demir oksit molekülü artı üç sülfürikasit molekülü,H2SO4-- sadece SO4'ü geri koydum--eşittir bu moleküllerden bitr tane, SO4 3..x + 3 Su molekülünü yerinden kaldırdım.Bir tane daha yapalım.Ve o zaman tamamen eşitlenmiş oluruz.Karbondioksit artı hidrojen gazı eşittir metan artı su.Önce karbonla başlayalım. Burada bir karbon,orada bir karbon.Karbonlar mutlu.Oksijenlere bakalım.Burada iki oksijen var.Orada bir oksijen var.Burada iki oksijen istiyorum o yüzden oraya iki koydum.Ve hidrojenleri sona bıraktık çünküdeğiştirmesi en kolay o, çünkü diğeratomları etkilemiyor. Burada iki tane var vedört, artı dört daha, değil mi?Orada dört hidrojen var.Orada dört hidrojen var.Yani sol tarafa sekiz hidrojen lazım.Yani sadece bir 4 koyuyorum.Eşitlemeyi bitirdik.Her neyse, umarım bunu yararlı bulmuşsunuzdur

Açıklama

Kimya denklemleri dengeleme sanatı! Http://www.khanacademy.org/video?v=RnGu3xO2h74: En fazla ücretsiz dersler

Bunu Paylaş:
  • Google+
  • E-Posta
Etiketler:

Khan Academy

Khan Academy

Misyonumuz, her yerde herkes için dünya standartlarında bir eğitim sağlamak. Tüm Khan Academy içerik www.khanacademy.org adresinden ücretsiz olarak sunulmaktadır.

YORUMLAR



9.7/10

  • 10437
    Olumlu
  • 312
    Olumsuz
  • 3831
    Yorum
  • 1713773
    Gösterim

SPONSOR VİDEO

Rastgele Yazarlar

  • erikbjgn's channel

    erikbjgn's c

    12 Mayıs 2008
  • Gee Cee

    Gee Cee

    1 AĞUSTOS 2009
  • Kurtindo Pop Games

    Kurtindo Pop

    2 HAZİRAN 2013

ANKET



Bu sayfa işinize yaradı mı?