ilemezdiniz ama 1 karbona bir hidrojen düştüğünü bilirdiniz.aHer hidrojen için de bir karbon.İkisi arasında geçiş yaparken moleküler formülden ampirik formüle geçmek gayet kolay.aMoleküldeki atomların en büyük ortak bölenlerini buluyorsunuz.aEn büyük ortak bölen açıkça 6.Bu iki sayıyı 6'ya bölüyorsunuz ve ampirik formüle ulaşıyorsunuz.aBu kolay değil.Ampirik formülden moleküler formüle çoğunlukla gidemezsiniz.aBilgi kaybetmiş olursunuz.Onun C6H6 ya da C2H2 olup olmadığını bilemezsiniz.aBilemezsiniz işte.Videonun ba

şında söylediğim gibi molekülü göstermenin bir üçüncü yolda yapısal formül.aaBunu önceden de az çok yapmıştık.aSize göstereyim.Yapısal formülde benzenin moleküler formülündeki atomların nasıl dizildiğini göstermeliyiz.aBenzen ilginç bir birleşik.Böyle görünüyor.Çoğunlukla böyle dizilir.Organik kimya görürseniz bunu da sık sık görürsünüz.Bir altıgene benziyor.Altıgenin köşelerinde karbon atomları var.Karbonları sarı ile çizeceğim.Karbon, karbon, karbon, karbon, karbon, karbon.aİki karbonda bir karbonlar birbirleriyle ikili bağ yapar.İkili bağ.Karbonlar hidrojenlerle ise tek bağ yapar.Hidrojeni ayrı bir renkle yapacağın.Macenta olsun.Hidrojen.Açıkça yapısal formül bize en çok bilgiyi verendir.aDoğru mu?Şimdi bunun başka şeylerle nasıl tepkiyeceğini düşünebiliriz.aMoleküler formül molekülde kaç atom olduğunu söylerken ampirik formül en az bilgiyi verir.aaSadece molekülün içindeki farklı elementlerin oranlarını verir.aYapısal formül.Bir kaç örnek daha yapalım.Mesela su.aSanırım suyun moleküler formülünü biliyorsunuz.H2O.Bunun ampirik formülü ne olur?Oran her bir oksijen atomu için iki hidrojendir.aYa da her hidrojene yarım oksijen.aBunu azaltamayız.H2O1 olarak yazarsam 2 ve 1'in en büyük ortak böleni ne olur?a1 yani onları bire bölmeliyiz.Burada ampirik ve moleküler formüller aynı oldu.aH2O.Peki ya sülfür.Bu değişik bir molekül çünkü yalnızca bir atomu var.aaaaaaaMoleküler formülü S8Bu bir sekizgen gibi görünür.aÇizersem böyle görünür.İsterseniz wikipedia'dan bakabilirsiniz.Ampirik formülde kacaman bir çanta sülfürünüz var ama her molekülde 8 sülfür atomu olduğunu bilemezsiniz.aYalnızca bir çanta sülfür.Ampirik formülde ise yalnızca bir atom olduğu için sekize bölüp S'e ulaşıyoruz.aaOrada yalnız sülfür olduğunu biliyoruz.Bir tane daha yapalım.Glikoz.Yeni bir renk seçeyim.Glikoz.Moleküler formülü C6H12O6.Her bir karbona kaç atom var?Her 6 karbona 12 hidrojen ve 6 oksijen var.Ampirik formülde bu sayıları azaltıyoruz.Ne çıkar?Bu sayıları altıya bölersek 1 karbon, 2 hidrojen ve 1 oksijen.aBu bize yalnızca bir moleküldeki atomların oranını verir.aBu ise moleküldeki gerçek sayıları.aGüzel.Şimdi moleküler, ampirik ve yapısal formüllerin farklarını az çok biliyoruz.aaAcaba formüller ve periyodik tablo hakkında bildiklerimizle bu moleküllerin kütle bileşimlerini bulabilir miyiz?aaaÖncelikle bilmemiz gereken şey moleküler kütleyi nasıl bulduğumuz?aDoğrumu?Periyodik cetvelim burada.Moleküler kütle.Moleküler kütle moleküldeki tüm atomların toplam kütlesi olacak. Doğru mu?aaMesela benzenin moleküler kütlesi.aaAğırlık demiyorum; çünkü o hangi gezegende olduğumuza bağlı.aBir molekül benzenin kütlesi nedir?Yağacağımız değişik bileşenlerin kütlelerini toplamak.a6 karbon ve 6 hidrojen var.Benzeni yapalım.6 karbon ve 6 hidrojen var.Bir karbonun kütlesi nedir?Periyodik cetvele bakalım.Doğru bilgi vermek için bunu Los Alabos Ulusal Laboratuarı'nın internet sitesinden aldım.aKarbonun atomik kütlesine bakalım.Bu cetveli kullanmamın nedeni Wikipedia'dan aldığım öncekinin sadece atomik numaraları göstermesi.aaŞimdi yavaş yavaş farklı moleküllerdeki farklı atomların kütlesel bileşiminden bahsetmeye başladık.aaAtomik kütleye bakacağız. Doğru mu?aHatırlayın, atomik kütle ünitesini düşünüyorsanız atomik kütle proton sayısıyla nötron sayısının toplamı.aaKarbonda 6 proton ve 6 nötron var.aBurada neden bir virgül var derseniz bunun nedeni bu kütle karbonun bulunan iztoplarının ortalaması.aaDünyada çok az karbon 14 çoğunlukla karbon 12 bulunur.aOrtalamalarını alırsanız 12.01 çıkar.Karbon 12 ile uğraşıyormuşuz gibi düşünelim çünkü en çok o bilinir.aKarbonun 12 atomik kütle ünitesi var.Doğru mu?Atomik kütle ünitesi bir kütle birimidir.Onun ne kadar küçük olduğundan bahsedeceğim.Gram veya kilogramın çok, çok, çok, çok, çok küçük bir kısmı.aBundan daha sonra bahsedeceğiz. Herhalde sonraki videoda.Karbonun 12 atomik kütle ünitesi var.Sıra hidrojende.Bakalım.Periyodik cetvele bakalım.Hidrojen burada koyu mavi ile boyanmış.Bunu okuyabiliyor musunuz bilmiyorum ama bu çok ilginç; çünkü hidrojenin atomik numarası 1.aHidrojenin atomik kütlesi 1.0008.Bu bize dünyadaki hidrojenin çoğunun atomik kütlesinin 1 olduğunu gösterir.aBu bize nötronunun olmadığını gösterir.Hidrojenin garip bir çekirdeği var çünkü içinde yalnızca bir proton var.aÇekirdekte oturan tek bir proton.Eğer hidrojeni iyonlaştırırsanız katyon olur ve tek elektronunu verir.aGeriye ne kaldı?Bir proton.Yalnızca tek bir proton.Bir hidrojen iyonundan farklı değil.Bu bana çok ilginç geliyor.Hidrojen bu kadar basit.Sadece bir proton.Yani hidrojenin atomik kütlesi 1.Doğru mu?İçinde bir nötron olsaydı en azından atomik kütlesi 2 olabilirdi.aAma hidrojenin atomik kütlesi 1.Bir atomik kütle ünitesi.Benzen molekülünün kütlesi ne oldu?6 çarpı karbonun kütlesi.6 çarpı 12 artı 6 kere hidrojenin kütlesi.Artı 6 kere 1.Yani 6 kere 12, 72 artı 6 kere 1 eşittir 78.aEğer biri benzendeki karbon oranını sorarsa...aİşte karbon parçası.aBenzendeki karbon parçasının atomik kütle ünitesi 72.İşte karbon.Benzendeki karbonun yüzdesi ne olur?72/78.Hepsi 78.Yani 72/78.Bu neye eşittir?Hesap makinemi açayım.Hesap makinemi önceden açmalıydım.Tamam.72 bölü 78 %92.3'e eşit.Benzendeki karbonun kütlece oranı %92.3.Ve tabi ki kalan %7.7 ise hidrojen.aDiğerlerini de yapalım.Diyelim ki bir su molekülünün kütlesini bulmak istiyoruz.aaEğer ne olduğunu bilmek istiyorsanız gezegende yeterince su var.aHidrojenin kütlesinin 1 olduğunu zaten biliyoruz.aDoğrumu?Hidrojen 1.Bir atomik kütle numarası.Oksijeninki nedir?Oksijen 16.Bakın, tam 16.Gezegende çoğunlukla oksijenin 8 protonu ve 8 nötronu vardır.aYani atomik kütlesi 16.Yani oksijenin atomik kütlesi 16 atomik kütle ünitesi.Tüm su molekülün kütlesi ise 2 hidrojenden 2 kere hidrojen artı bir oksijen.2 kere 1 artı 16 eşittir 18 atomik kütle ünitesi.aaBir daha soruyorum sudaki oksijenin kütlece oranı nedir?a18'den 16' sı oksijen. Doğru mu?aHesap makinesini tekrar açarsak 16 bölü 18'i su.aYaklaşık %88.9'u oksijen.aYani suyun çoğu oksijen.İlginç olan şu ki her ne kadar bir oksijene iki hidrojen düşse de oksijenin kütle 16 kere büyük olduğundan suyun çoğu oksijen.aaaHerhalde süreyi aşıyorum.Sonraki videoda nasıl geri gelineceğini anlatacağım.Eğer biri size oraları verirse, nasıl ampirik formülü bulacağınızı.aAslında not olarak konudan bağımsız bir şey söylemek istiyorum.Dün akşam metaller hakkında araştırma yapıyordum çünkü ilginç bir şekilde bazıları daha çok yönetirken bazıları daha az yönetiyor.aaÇünkü ilk olarak konuştuğumda bunlar geçiş metaliydiaOnlar d orbitallerini geri dolduruyorlar.Princeton Review kitabına bakıyordum ve orada bunlar metal bunlar ise geçiş metali olarak geçiyordu.aaBu adil değil dedim.Çünkü demir, bakır, altın ve gümüş benim için diğerleri kadar metalikti.aNeden bunlar geçiş metaliydi de bunlar normal metaldi.aAslında burada bilinen bir yarı metal terimi çıkıyor.aYarı metal.Çünkü büyük bir farkla bunlar daha yumuşaklar.Düşür kaynama sıcaklıkları var ve bu görü doğruydu.Eğer metalleri düşünürsek bence bunlar metal.aAma kimyanın gözünden bakarsak önceden konuştuğumuz gibi metaller elektronlarını vermek ister. Bu metalik yapıyı gösterir.aaİşte aşağıda buradalar.Sağ üste gittikçe elektron verme istekleri azalır çünkü onlar en elektronegatif olanlardır.aaOnlar elektronu en çok sevenlerdir ve en kötü metalik yapıya sahiptirler.Bu da onlara neden yarı metal dendiğini açıklıyor.aOnlara yarı metal denmesi hakkında tartışmalar var.aDeğişik periyodik cetvellere bakarsanız bazılara bunlara metal der.aBazıları ise yarı metal.Bunu yalnızca söylemek istemiştim ve sizde beni dinlediniz.aBenim görüşüme göre bunlara yarı metal demeliyiz; çünkü onlar sol alttaki alkali ve toprak alkali metallere göre daha az metalik yapıya sahipler.aaaHer neyse. Diğer videoda görüşmek üzere