.kütlesi Güneş'inkine göre 3-4 kat daha fazla olacak......ancak yoğunluğu çok daha fazla olacak. Bu sadece bir çekirdek.Artık füzyon gerçekleşmeyen bir demir/nikel çekirdek.İşte bu yıldızlarda ne olur?Bu yıldızlar, o kadar yüksek kütlelidirler ki......bu nötron bozunum basıncı dahi......yıldızın içine çökmesinin önüne geçemez.Bu tip yıldızlarda, yıldızın tüm kütlesi içe......doğru çöker.İlk başta incelediğimiz, Güneş benzeri yıldızlar......çökerek beyaz cüceler haline geliyorlardı.Bunu beyazla çizsem daha iyi olur.Çöktüklerinde beyaz cüce

oluyorlardı.Hayır, bu da beyaz değil.İşte oldu. Nihayetleri beyaz cücelerdi.İşte bu bir beyaz cüce.Beyaz cüce.İşte burada, bu yıldızın daha da içe çökmesinin önüne......geçen şey, elektron bozunum basıncı.Bu atomlar o kadar sıkışmış durumdadır ki......elektronları onların daha fazla sıkışmalarına......engel olur.Ancak basınç yeteri kadar artarsa......ortaya nötron yıldızı çıkar. Yani burada......daha küçük bir alanda daha yüksek kütle vardır.Bunu ölçeğe uygun olarak çizmiyorum.Nötron yıldızları küçüktür.Bu ölçekte beyaz cüceler, Dünya benzeri gezegenler......boyutundadır. Nötron yıldızlarının ise geçen videoda......bir şehir boyutunda olduğunu görmüştük.Yani bunlar süper yoğun ve süper küçük oldukları halde......bundan daha fazla kütleleri vardır.Hatta, bunu yalnızca bir nokta olarak çizeceğim ki......bunun ne kadar yoğun olduğunu anlayın.Bu aslına bakarsanız kocaman, dev bir atom çekirdeğidir.Yani o kadar küçük ki......yaklaşık olarak bir şehir boyutunda.Bir şehir boyutundaki bir atom çekirdeği gibi.İşte buradaki, bir nötron yıldızı.Nötron yıldızı.Burada garip gelebilecek şey ise, çizdiğim şeylerin boyutu......küçüldükçe, kütleleri artıyor.Artık elektron bozunum basıncı da yetmediği için......bu, daha da çok içe çökmüştür.Ancak kütle daha da fazla ise......ki bu videoda konuşacağımız şey bu......nötron bozunum basıncı bile bu kütlenin daha fazla......içe çökmesini engelleyemeyecektir.Ayrıca teoride kuark yıldızları var ve......bunların kuark bozunum basınçları var......ancak bunun bile ötesinde, her şey küçücük bir noktaya çöker.Ben burada işi sadeleştiriyorum, ancak her şeyin çöktüğü yer......sonsuz yoğunluktaki tek bir noktadır.Sonsuz kütle yoğunluğu.İşte bu, bir karadeliğin kütlesidir.Burada karadeliğin kütlesi diyorum......çünkü bir karadeliğin nerede başlayıp nerede bittiğine......veya bir karadeliğin ne olduğuna dair......çeşitli görüşler vardır.Yani bu, karadeliğin......tüm kütlesi.Ya da, yıldızın esas halinin kütlesi diyebiliriz.Yani bu kalıntıdan bahsettiğimizde......Güneş'in üç ya da dört katı kütlenin......tamamının burada toplanmasını kastediyoruz.Tamam, tamamı değil.Bir kısmı süpernova sırasında enerji olarak salındı......ve bu olay nötron yıldızı için de geçerli.Ancak o kütlenin çok büyük çoğunluğu......artık bu sonsuz küçüklükteki noktada toplandı.Fizikçilerin ve matematikçilerin tekillikler hakkında konuştuklarını duyarsınız.Tekillikler.Tekillikler, matematikte dahi......her şeyin yıkıldığı ve her şeyin......anlamını yitirmeye başladığı......matematiksel denklemlerin size belirli bir sonuç vermediği noktalardır.Ve işte bu bir tekillik......çünkü inanılmaz büyüklükte bir kütle, sonsuz derecede küçük bir noktada toplanmış durumda.Esasen burada sonsuz bir yoğunluk var.Bunu görselleştirmek de zor......ancak burada uzay-zamanda sonsuz bir kıvrım mevcut.Bunu görselleştirmem mümkün değil.Bu yüzden, belki ilerleyen videolarda bu konunun üzerine biraz daha eğilebiliriz.Ancak karadelikler hakkında ve nerede başlayıp nerede......bittiğine dair farklı bakış açıları bulunduğunu...... söylememin sebebi şu:Kütlenin yeri burada......ve eğer burada başka bir kütle olsaydı......bariz bir şekilde bu kütle tarafından çekilecekti......ve bu tekilliğin bir parçası haline gelecekti.Bu, uzaydaki bu sonsuz küçüklükteki, zaten devasa kütleli......noktaya, daha da fazla kütle eklenmesi demek olurdu.İşte bu sınırları çizmenin neden zor olduğunun sebebi......böyle bir durumda uzayda......bu tekillik yakınlarındaki bir cisim......bu cisim ne olursa olsun......ne kadar enerjiye sahip olursa olsun......bu karadeliğin kütleçekim etkisinden......bu ultra yoğun kütleden......kaçmasının mümkün olmamasıdır.Yani bu elektromanyetik ışınım dahi olsa......yani bu bir ışık dahi olsa......bu kütleden doğan bir ışık bile......eninde sonunda geri dönmek zorundadır.Bu kütleçekim etkisinden kaçamayacaktır.Buradaki sınır......aslında bir küredir.Yani bu tekillik etrafındaki sınırı......şu şekilde çizersem, işte bu sınırlar......dahilindeyseniz, ne yaparsanız yapın......isterseniz elektromanyetik ışınım olun......bu sınırlardan......yani bu karadelikten asla kaçamazsanız.Eğer bu sınırın dışındaysanız, belki karadelikten kaçabilirsiniz.Yani buradaki arkadaşın kaçma şansı var.Ancak bu arkadaş, ne yaparsa yapsın......geri döneceği yer karadeliktir.Bu sınıra biz "olay ufku" diyoruz.İşte buradaki, olay ufku.Bilim kurgu filmlerinde bol bol kullanılan diğer bir terim.Ve sebebini anlayabiliyorum......çünkü bu çok etkileyici.İlerleyen videolarda umarım Hawking radyasyonunu da öğreneceğiz.......ve göreceğiz ki bu radyasyon karadeliğin kendisinin değil......olay ufkunda gerçekleşen kuantum etkilerinin......bir yan ürünüdür.Ancak olay ufku dediğimiz bu şey, uzayda yalnızca bir nokta......veya bir küre ya da bir sınırdır.Olay ufkunun iç tarafında ne varsa......eninde sonunda tekilliğe katılır......yani bu kütleye dahil olur.Ancak dışındaysa, kaçmak için bir şansı vardır.Pekala, bir karadelik neye benzer?Tabii, eğer ışık bile ondan kaçamıyorsa......elbet siyah olacaktır.Hatta "en siyah şey" olacaktır.Bu kütleden, yani karadeliğin kendinden yayılan hiçbir......ışınım olmayacaktır.İşte burada, NASA'dan aldığım birkaç temsili karadelik resmi var.İşin aslına bakarsanız......burada gördüğünüz siyah şey, karadeliğin kendisi......değildir. Buna da karadelik diyebilirsiniz.Yani insanlar karadelikten bahsettikleri zaman......kastettikleri budur.Ancak bu siyah kürenin merkezinde......sonsuz yoğunlukta bir nokta vardır.Bu gördüğünüz siyah küre ise......aslında olay ufkunun sınırlarıdır.Yani buradaki, olay ufkunun sınırları.Burada gördüğünüz şey ise, karadeliğin etrafındaki "yığılma diski"dir.Buradaki tüm bu madde giderek merkeze yaklaşacak......giderek sıkışacak......giderek daha hızlı hareket edecek......ve giderek daha da sıcak hale gelecektir.Bu şekli çizen kişinin merkezde daha kırmızıya yakın......renkler kullanmasının sebebi budur.Bu olay ufkuna yaklaştıkça ivmeleri artıyor.Ona ulaştığı anda ise......yani olay ufkunun içine girdiğinde ise......inanılmaz derecede enerji yüklü hale gelmesine rağmen......yaydığı ışığı göremez hale geliyoruz.Burada bazı diğer resimler var.Bu, bir yıldızın "yırtılmasının" resmi.Fotoğraf değil, birinin çizimi.Bunların hiçbiri fotoğraf değil.Hiçbir zaman bir karadelik yakınlarında gerçekleşen......olaylarını çekebilecek seviyeye gelemeyeceğiz.Bunların hepsi çizim.Bu, bir yıldızın bir karadelik tarafından yırtılması.Yani bu yıldız, bu karadeliğe haddinden fazla yaklaşıyor.Henüz burada, yıldızın olduğu yerde bile......çok güçlü bir kütleçekimi var......dolayısıyla yıldızdan yayılan her türlü kütle......yavaş yavaş karadeliğe doğru çekiliyor.Bu yüzden de bu yıldız karadelik tarafından bir nevi yırtılıyor.Belki bu daha iyi bir görsel olabilir.Bu yıldızın ilk hali.Ancak bu yıldız, karadeliğin kütleçekim......etkisi altına girmesiyle......bir nevi gerilmeye başlıyor......ve ardından yırtılıyor.Barındırdığı maddeler de spiraller halinde......giderek karadeliğe yaklaşıyor.Olay ufkuna girdikleri anda ise......onları gözden kaybediyoruz.......çünkü bu maddelerin ışığı bile......bu karadeliğe giren çok sıcak durumdaki maddelerin ışığı bile......karadelikten kaçamıyor.Umarım bunu ilginç bulmuşsunuzdur.Belirtmek istediğim şu ki, halen karadelikleri çok iyi anlamıyoruz.Hatta, tüm bu tekillik mevzusu......matematik denklemlerin ve teorilerin tekillikte işlemez hale gelmesi......teorimizin henüz tamam olmadığının iyi bir göstergesi.Çünkü eğer teorimiz tamam olsaydı......belki bu sonsuz yoğunluktaki noktada tüm denklemlerimizin......anlamsızlaşması dışında elimizde bir şeyler olabilirdi.Neyse, umarım bu konuyu ilginç bulmuşunuzdur