havayı vücudumuzdan içeriye aldığımızıve dışarı çıkardığımızı gösterecek.Hadi bu adamın içine girelim.Önce dışını çizmem gerek, bakalım ne kadariyi yapabileceğim.Bu adamın dışı.Bu doğru görünmüyor.Diyelimki bu adam böyle görünüyor ve..bu da onun kolları.İşte bu adamımız.İşte tamam.Ağzımızın içinde, ağız boşluğumuz işte orada,sadece ağzımızın yaratmış olduğu bir boşluk.Oral kavitemiz var.Dilimizi ve başka şeyleri çizebilirim.Dili çizebilirim.Ama ağzınızda bu boşluğa ağız boşluğu diyin.Ağız boşluğu.Oral kelimesi için ağız, kavite kelimesi için de boşluk.Ve bunun yanında

burun deliklerimiz var,bunlarda geniz kavitemize açılıyorlar.Bu büyük bir boşluk, aynen bu şekilde.Biliyoruzki bunlar burnumuzun arkasındaveya ağzımızın gerisinde birleşiyorlar.Bu birleştikleri geçiş noktasına dayutak deniyor.Hava burnunuzdan geçince, genelde burunda nefes almakçok daha iyidir derler, muhtemelen hava geçerkenburnunuzdaki kıllarda filtrelendiği ve nemlendiği için,siz iki türlüde nefes alabilirsiniz.hava burun boşluğunuzdan ya da ağız boşluğunuzdan geçerekyutağınıza ulaşır veyutak iki tane boruya ayrılır.Bir tanesi, tabiki de bir tanesi nefes almaniz için amadiğeride yemek yemeniz için.Yani yutağınız kısaca ikiye bölünüyor.Arka tarafta yemek borunuz var ve bunun hakkındagelecek bir videoda konuşacağız.Arka tarafta yemek borunuz var ve önde-buraya bir bölünme çizgisi çizeyim.Ön tarafta, belki şöyle, bu şekilde bağlayayım.Sarı kullanıyordum.Devam etmek için sarı kullanacağım veyeşil rengide havayı göstermek için kullanacağım.Yani bu şekilde ikiye bölünüyorlar.Bu da bölünme çizgisiHava borunuzun arkasında, yemek borunuz var.Yemek borunuz var.Bunu başka bir renkte göstereyim.Tam burada işte yemek borunuz var.işte burada da gırtlağınız var.Bu da gırtlağınız.Kafanızı gırtlak ile karıştıracağım.Yemek borusu yemeklerin aşağı indiği yer.Ağzımızla yemek yediğimizi de biliyoruz.O zaman yemeğimizin buradan aşağı inmesini istediğini biliyoruz,yemek borusundan aşağı.Ama bu videoda odaklandığımız şey havalandırma döngümüz.Havayı ne yapıyoruz?Şimdi havanın gırtlağımızdan geçişine odaklanacağım.Gırtlağımız aynı zaman da ses kutumuz.Siz şuanda benim konuşmamı dinlerkenbu ufak şeyler işte orada titreşiyorve doğru ses tonlarını çıkarmamı sağlıyorlar, bu videodaağzımdan çıkanları şekillendirmem için.İşte buda ses kutumuz, ama ona takılmayacağımşu anda.Ses kutusu olarak adlandırılıyor bunun sebebide anatomikşekli yüzünden, şekilde görüldüğü gibi.Gırlaktan hava geçtikten sonranefes boroumuzdan içeri giriyor,hava için olan borudan.Yemek borusu yemek için olan.Bunu yazmam gerek.Burada da işte soluk borunuz.Ondan sonra soluk borusundan, soluk borusu çok sertbir yapıya sahiptir.Çevresinde kıkırdak vardır vegerçekten etrafında kıkırdak olması mantıklıdır.Bir hortum hayal edin, eğer çok fazla bükülürse,içerisinde fazla su geçemez,soluk borusu içinde böyledir, eğer esnek olmazsa içinden hava geçemez.Onun için bunun fazla bükülmesini istemezsiniz.Bu sebeple sertliğe ihtiyacı vardır, bundan dolayı etrafındakıkırdak bulunur.Bundan sonra iki tane boruya ayrılır, ve bencebu iki borunun nereye gittiğini biliyorsunuz.Bunu pek detay çizmeyeceğim.Sadece fikri anlamanızı istiyorum, bu iki borubronşlar oluyor.Bunlar bronşlar.Bunlarda da kıkırdak var ve sertler amabromnşlar sürekli olarak alt kollara ayrılıyor.Sürekli ufak ufak yollara ayrılıyorlarve en sonunda kıkırdakla çevrelenmemeye başlıyorlar.Sertleşmeleri azalıyor amahala ufak yollara ayrılmaya devam ediyorlar.Onlarıda bu ufak çizgilerle göstereceğim.Bir noktadan sonra çok ufalıyolar.Bölünmeye devam ediyorlar.Hava da sürekli bölünüyor, dağılıyor vefarklı yollarda ilerliyor.Bronşlar artık kıkırdaklarla çevrelenmeyi bırakıncaartık sert olmaktan çıkıyorlarBu ilklere- aslında bir noktadansonra hepsine bronşiyol deniyor.Bunlar bronşiyoller.Mesela örnek olarak buna bronşiyol diyebiliriz.Ve burada özel bir şey yok.Sadece çok daha ince bir boru.ince ve daha ince.Boruların farklı bölümlerini farklı adlandırdıkama aslında yaptığımız şey, örnek olarak ağzımızı veyaburnumuzu alalım ve hep bölünüyorlar ve bölünüyorlarbu bölünmeler ana iki yola ayrılıyor ve biziakciğerlerimize kadar götürüyorlar.Bu adamın akciğerlerini çizeyim.Bunlar akciğerler, bu adamın bir akciğer, bu da diğeri.Bu bronşlar akciğere bölünen,bronşiyoller akciğerlerin içinde ve sonrabronşiyoller sonlanıyorlar.Bu noktada olaylar ilginçleşiyor.Ufak ufak bölünüyotlat, inceliyorlar veinceliyorlar, bu ufak hava bölümlerine bölünüyorlar, aynen bu şekilde.Her ufak bronşiyolün sonunda buküçük hava keseleri bulunyor, ve benbu hava kesecikleri hakkında konuşacağım.Bunlara alveol deniyor.Şu ana kadar bir sürü süslü kelime kullandım amagenel anlatımım aslında sade.Hava borudan aşağı iniyor.Bu boru git gide inceliyor veen sonunda küçük hava keseciklerinde yolun sonunda geliyor.Ve şimdi diyorsunuzki, bunlar nasıl oksijenisistemime sokuyor?Cevap şu ki bu hava kesecikleri çok küçük oldukları içinve aynı zamanda çok çok çok ince duvarları olduğundan dolayı veyaince zarlar da diyebilirir.Biraz yaklaştırayım.Eğer bu ufak hava keseciklerine yaklaştırsaydım sadecesize biraz fikir vermek için, bunlar inanılmaz derece de ufaktırlar.Bu tarafa alveolleri büyük bir şekilde çizeceğimbiraz daha büyük çizmeliyim.Bu hava keseciklerini çizeyimİşte hava kesecikleri aynen bu şekilde.Ve bunun yanında bir de hava kesesinde bitenbronşiyol var.Belki bornşiyol başka bir hava keseciğinde bitiyor,aynen bu şekilde, başka bir hava keseciği modeli bu şekilde.Bunların her biri sadece 200 veya 300 micron bir çapa sahip.Bu aradaki uzaklık, başka bir renge geçeyim, buaradaki mesafe 200 ve 300 micron arasında.Eğer micronun ne kadara denk geldiğini bilmiyorsanız,bir metrenin milyonda biri, veya milimetreninbinde biri de denebilir.Yani bu bir milimetrenin 200 binde biri.Veya bunları şöylede düşünebilirsiniz - gerçekten iyibir gözde canlandırmadır - yaklaşık olarak bir milimetrenin 5de1i diye düşünebiliriz.Eğer bunu ekranda çizmek istersem, geniş ekranaayarlarsanız, bir milimtere yaklaşık olarak bu kadar uzaklıktadır.Belki biraz daha uzakBu kadar uzaklıkta.Bunun 5de 1ini düşünün ve bunu o ufak şeylerinçapı olarak hayal etmeye çalışın.Bu şemayı hücrelere de bağlamak istercek,bir insandaki averaj vücut hücresiyaklaşık 10 mikrondur.Bu sadece vücuttaki 20 veya 30 hücrenin çapının vücuttakidiğer ortalama hücrelerle kıyaslanması.Bunların süper ince zarları vardır.Bunların çevresinde inanılmaz ince zarlar var.Eğer bunları balonlar olarak düşünürseniz, çok ince bir balon olarak,bunlar kan akışına bağlıdır,aslında daha iyi bir şekilde düşünürsek,dolaşım sistemimiz bu ufak şeylerin hepsinintam yanından geçmekte.Kalbinizden çıkan bazı damarlaroksijene ihtiyaç duyarlarGenel olarak bu kan taşıyan ve oksijensiz damarlar, vebunu daha detaylı bir şekilde anlatacağımkalp ve dolaşım sistemi hakkında bir video hazırladığımda,bu oksijensiz kan damarlarındaki oksijensiz kanbiraz daha koyu renklidir.Mor renge yakın tonlardadır.Bunu mavi renkle çizeceğim.Bunlar kalpten gelen damarlardır.İşte buradaki kaının içinde hiç oksijen yok diyebiliriz veya oksijeni tükenmişoksijeni tükenmiş veya içinde çok az oksijen var denilebilir.Kalpten çıkan bu damarlara aynı zamandaatar damarlar denir.Bunu da yazayım.Bunu tekrar edeceğim kalbe geri döndüğümüzde.Atardamarlar kaplten şıkan damarlardır kısaca.Muhtemelen önceden atardamarları duymuşsunuzdur.Kalbe giden damarlara ise toplardamar denir.Bunu bilmek çok önemlidir çünkü ilerde,göreceksinizki atardamarlar her zaman oksijen taşımazlarveya oksijenli halde bulunmazlar ve damarlar her zamaniki türlü şekilde ayrılmazlar.Bunuın daha detaylarına daha sonra gireceğizkalp ve dolaşım sistemi hakkında konuşunca ama sadecebilin, atar damarlar kalpten çıkarlar.Toplar damarlar kalbe girerler.İşte burada, atar damarlar kalpten çıkıyorlarakciğerlere doğru gidiyorlar, alveollere doğru çünkü taşıdıklarıkanın oksjen almasını istiyorlar.Olacak şey ise, bronşiyollerde vealveollerde dolaşan hava,alveolleri dolduran, ve doldururken alveoleriküçük oksijen molekülleri alveollerdekizarı geçecek vekan tarafından emilecek.Bu konu hakkında daha fazla detaya hemoglobinve alyuvarlar hakkında konuşurken gireceğim ama bilmelisinizikiçok fazla kılcal damarlar vardır.Kılcal damarlar çok ufak damarlardır ve içlerindenhava geçmesini sağlarlar, özellikle oksijen ve karbon dioksit molekülleriniaralarında geçirirler.Bunlar içlerinde havadaki gazların geçişini sağlayançok fazla kılcal damar barındırırlar.Bu sayede oksijen kana girebilir ve oksijen girdiği anda-bu da kalpten gelensadece bir boru.Oksijeni içine aldığı anda,kalbe geri gidecektir.İşte bu noktada bu damar,bu boru, dolaşım sistemimizin bir parçası,bir atar damar, yani kalptan çıkan damar, olmaktan bir toplar damara dönüşür.bunun sebeide kalbe geri gitmesidir.Bu tür atar damar ve toplar damarlara ise özel bir ad verilir.Bunlara pulmoner atar damar ve toplar damar denir.Kalpten akciğerlere, sonra alveollere giden bu damarlarapulmoner atar damar denir.Sonra kalbe geri gidenlere ise pulmoner toplar damar denir.O zaman şimdi diyorsunuzki, Sal, pulmoner ne demek?Pulmo kelimesi Latincede akciğer anlamına gelmektedir.Gerçek anlamda akciğerlerdeki damarlar veya akciğere gidenatar damarlar ve akciğerden gelentoplar damarlar anlamına gelmektedir.Yani ne zaman insanlar pulmonerler hakkında konuşsa,akciğerlerimiz hakkında konuşuyorlar, veya nasıl nefes aldığımızabağlı bir şey de olabilir.Bu bilinmesi önemli bir kelime.Sizin ağzınızdan veya burnunuzdan gelen oksijeniniz var,gırtlaktan geçiyor, aynı zamandamidenizi de doldurabilir.Gerçekten midenizi bir balon gibi şişirebilirsiniz amabu vücudumuza oksijen girmesini sağlamaz.Ama oksijen gırtlağınızdan geçecek, nefes borunuza inecek,bronşlarınıza doğru yol alacak ve en sonunda bronşiyollerdebiterek alveollerde biterek atar damarlar tarafındanalınarak vücudu oksijenle yenilemeişlenmine başlayacak.Alyuvarlar kırmızı renklerini hemoglobin çok kırmızı bir renk alıncayani oksijenle yenilenince alırve sonra geriye dönüyoruz.Ama aynı zamanda, bu sadeceatar damarlara veya hemoglobine oksijen sağlamak için yapılan bir şey değil.Bu dışarıya karbon dioksit vermek için de.Bu akciğerlerdeki mavi atar damarlar aynı zamandaalveollere Karbon dioksit aktarmak içinler.Bunlar dışarıya verilecek.Bu sayede oksijene içeride yer açılacak.Yani içeriye O2 giriyor.Başka şeylerde içeri gelecek ama oksijenalveoller tarafından asıl alınan şey olacak.Sonra dışarıya nefes vereceğiz, bunun için vücudumuzdakiKarbon dioksit, alveoller tarafındanalınacak ve sıkışacaklar.Size hemen nasıl sıkıştıklarını anlatacağım.Aslında bu sıkışma olayı, hava dışarıya çıkarkenses tellermin titreşmesini veve konuşmamı sağlıyor ama bu konuda fazladetaya girmeyeceğim.Son olarak göz önüne almamız gereken bu pulmoner sistemveya akciğerlerimiz konusunda ise, nasıl bu havayı içeriye aldığıve dışarıya bıraktığı.Aslında bu olay, gözünüzde canlandırabilirsiniz,bir pompaya veya balona benziyor,vücuttaki kalın kas tabakası tarafından sağlanıyor.Bunun için iyi bir renk seçeyim.Bunlar benim akciğerlerim, tam burada büyük bir katman halinde kaslarım var.Tam akciğerin altında,torasik diyafram bulunur.Rahatlamış haldeyken, bir kemer şekini alır,ve akciğerler hafiften sıkışır.Fazla hacimleri yoktur.Ama nefes aldığımızda ise, aslında olan şey,torasik diyafram büzüşür vebüzüşünce kısalır, bundan daha da önemlisi,akciğerlere boşluk oluşturur.Akciğerlerin bu alanı doldurmasına yardım eder.Aslında yaptığı şey,balonu şişrmesi yaniakciğerlerin hacmini arttırmasıdır.Ve eğer bir şeyin hacmini arttırırsanız,torasik diyaframın büzüşmesi ve kemer şeklini almasıyla,akciğerler büyür ve akciğerlere yer açılır,hacmin büyümesiyle,içerdeki basınç azalır.Fizikten hatırlarsanız, basınç çarpı hacimher zaman sabittir.Her nefes alışımızda beynimiz diyaframa sinyaller göndererekbüzüşmesini söyler.Yani diyafram büzüşür.Böylece akciğerlerde daha fazla boşluk olur.Akciğerler alanı kaplamak için genişlerler.burada daha az basınç olur dışarıya göre veyabuna negatif basınç da diyebilirsiniz.Hava her zaman yüksek basınçtan alçak basınca geçmek isterböylece hava akciğerlerin içinde hareket eder ve akar.Böylece alveollere gitmesi içinve atar damarlarda son bulmasıdaha sonra toplar damarlara giderek hemoglobine bağlanması içinoksijen aktarımı saplanmış olur.Bunun hakkında daha detaylı konuşacağım.Diyafram büzüşmeyi bırakınca,kemer görüntüsüne geri döner.Büzüşür.Biraz paket lastiğine benzer.Akciğerlere büzüşür ve bu sayede dışarıyahava çıkışını sağlar ve bu sayede hava daha fazla karbon dioksitiçermiş olacaktır.Sadece bir fikrimiz olsun diye, akciğerlerime bakıyorum,aslında onlara bakamam ama çok büyük görünmüyorlar.Nasıl onlara yeterli oksijen sağlarım-- aslındadallara ayrılma süreci ve alveoller sebebiyleakciğerlerin içerden kapladığı alan düşünebiliceğimizdençok daha fazla, veya bana birileri söylemeden öncedüşündüğümden çok daha farklı.Sonuç olaral yaptığım araştırma sonucundaalveollerinizin iç alanı, yani toplam kapladığı oksijengirşinin sağlandığı veya karbon dioksit çıkışınınyapıldığı bu alan yaklaşık olarak75 metre kare.bu metre, foot değil.Eğer düşünürseniz,bir tente veya alan hayal edin.yakalış olarak 9a 9 metreye denk geliyor.Neredeyse 27ye 27 foot karesine denk.Bu bir insanın arka bahçesinin boyutunda.Bu içinizdeki akciğerlerin kapladığı alan işte.Hepsi katlanmış durumda.Bu şekilde sıkışıyorlar neredeyse çok küçükakciğerler haline geliyorlar.Ama aslında bu alan bize yeterlihava, oksijeni alveol zarlarından geçirmemizi,sonra dolaşım sistemimize aktarmamızı ve yeterliKarbon dioksitin içeriye girmesini sağlıyor.Alveollerin vücudumuzda kaç tane olduğunu söyleyecek olursak,her ne kadar onların çok küçük ve ufak oladuğunu söylemiş olsamda,yaklaşık olarak 300 milyon alveol tek bir akciğerde bulunmakta.Her akciğerde 300 milyon tane alveol var.Umarımki bu size az da olsa vücudumuzdakidamarlara nasıl oksijen soktuğumuzu vekarbondioksiti damarlardan aldığımızı anlatabilmişimdir.Bir sonraki videoda, dolaşım sistemimiz venasıl oksijeni akciğerlerimizden alıpvüdumuzun geri kalanına aktardığımızı ve nasıl vücudumuzdanakciğerlerimize karbondioksit getirdiğimizi daha detaylı anlatacağım